Rozmowa z Rafałem Stępniem, współwłaścicielem Zakładu Ceramiki Budowlanej „OWCZARY” R.E.R. Stępień Sp.J.
ZCB Owczary w ubiegłym roku świętowała swój kolejny jubileusz – 40 lat działalności na rynku ceramiki budowlanej. Jaka jest historia firmy?
Po pierwsze, historia cegielni w Owczarach jest znacznie dłuższa, bo sięga aż XVIII wieku, kiedy to właśnie na tych terenach, ze względu na występowanie rzadkich na tym terenie iłów kredowych, zaczęto produkować pierwsze cegły. Niestety po dawnych zakładach niewiele się zachowało do dziś. Na ich miejscu powstała nowa cegielnia, prowadzona przez rodzinną spółkę. Założył ją w 1978 r. Lech Stępień, mój Tata. Od 2000 r. zarządzam w firmie razem z bratem Robertem i od tej pory konsekwentnie realizujemy wspólne plany rozwoju.
Jakie więc były główne etapy rozwoju zakładu w ostatnich dekadach?
Rozbudowa zakładu, zmiana technologii, zakup nowoczesnego parku maszynowego i wprowadzanie na rynek nowych wyrobów. Obecnie naszą produkcję opieramy na najnowocześniejszej technologii i surowcu wydobywanym we własnych kopalniach. Od dwóch dekad istotnie zmieniliśmy technologię produkcji, przez zakup nowoczesnego parku maszynowego, utworzonego przez najwyższej klasy urządzenia, w większości niemieckie, które w połączeniu z zastosowaniem najlepszego surowca i odpowiedniej technologii warunkują wysoką jakość oferowanej ceramiki. W 2002 r. ruszyliśmy z budową zupełnie nowego zakładu produkcyjnego. Najistotniejszą wówczas innowacją było zastąpienie pieca kręgowego typu Hoffman, nowoczesnym w pełni skomputeryzowanym i zautomatyzowanym piecem tunelowym. Nasz zakład, składający się z wydziałów przerobu i formowania masy, suszarni i pieca tunelowego, jest dziś całkowicie zautomatyzowany, a wszystkie procesy produkcyjne są sterowane komputerowo. Inwestycję zrealizowaliśmy we współpracy z Łódzką Agencją Rozwoju Regionalnego i przy wykorzystaniu środków z Unii Europejskiej, w ramach programu Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Dzięki tym zmianom udało nam się znacznie podnieść jakość naszych wyrobów oraz zwiększyć 40 krotnie produkcję w stosunku do cegielni, którą prowadził nasz Tata. Zarządzanie poszczególnymi procesami nie byłoby jednak możliwe bez zastosowania szeregu procedur, które wypracowaliśmy na przestrzeni ostatnich lat. Poza Zakładowym Systemem Kontroli Produkcji, uruchomiliśmy dodatkowe procedury kontroli, dokumentowane odpowiednimi raportami opisującymi poszczególne partie sprawdzanych wyrobów. Dysponujemy również własnym laboratorium, gdzie sprawdza się m.in. wytrzymałość i mrozoodporność.
Jakie są moce przerobowe firmy?
Aktualnie maksymalne moce przerobowe zakładu sięgają maksymalnie 380 ton gotowego produktu dziennie czyli 32,5 tys. sztuk pustaków ceramicznych dziennie. Jest to materiał, który pozwala zbudować ok. 15 domów jednorodzinnych. Z kolei nasz nowy zakład produkcji pustaków, z bardzo nowoczesną i unikatową suszarnią, którego realizacja właśnie dobiega końca, od przyszłego roku powiększy moce produkcyjne ZCB Owczary aż o tysiąc ton gotowego produktu dziennie. W sumie będziemy więc dostarczać codziennie materiał, z którego będzie można postawić nawet ok. 50 domów dziennie. To potężna skala.
Pustaki TERMOton zostały właśnie nagrodzone tytułem Super Marka 2020 – Jakość, Zaufanie, Renoma! Czym się charakteryzują produkty ZCB Owczary?
Nasze pustaki wyróżniają się przede wszystkim wysokim oporem cieplnym, czyli niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła, który jest bardzo istotnym parametrem ceramiki budowlanej. Każdy etap produkcji, począwszy od wydobycia surowca, poprzez jego sezonowanie, przerób, formowanie, suszenie, wypał, pakowanie i dostarczanie do klienta, podlega ścisłej kontroli według procedury Zakładowego Systemu Kontroli Jakości. To nas utwierdza w przekonaniu o wysokiej powtarzalnej jakości i wytrzymałości naszych produktów. Ponadto, stale inwestujemy w badania i atesty produktów oraz staramy się non stop rozwijać nasza ofertę.
Jakie nowości wprowadzili Państwo na rynek w ostatnich latach?
Jednym z najbardziej innowacyjnych projektów firmy jest wysoko drążony, ultraciepły pustak ceramiczny TERMOton P+W 25 DIAMENT, o wymiarach 325 x 250 x 235 mm i współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,170 W/mK, którego innowacyjność została potwierdzona złotym medalem Budma 2015. Ten pustak, który na rynku jest obecny już od czterech lat, zmoim zdaniem, śmiało może konkurować z najnowocześniejszymi technologiami producentów zagranicznych.
Produkcja tego wyrobu to proces niewiarygodnie wymagający. Aby osiągnąć wysoki stopień poryzacji, wykorzystuje się w nim elektroniczny system precyzyjnego dozowania wagowego, a nie, jak w większości tego typu fabryk, objętościowego. Na jakość finalnego artykułu ma również wpływ doskonałość surowca. Nasz zakład, jako jedyny w Polsce, wykorzystuje do produkcji wyrobów ściennych na skalę wielkoprzemysłową ił kamionkowy, zapewniający ponadprzeciętne parametry. Chodzi przede wszystkim o niską nasiąkliwość i wysoką wytrzymałość oraz wynikający z tego niespotykany dotychczas w Polsce współczynnik przewodnictwa cieplnego na poziomie ʎ=0,170 W/m. To najbardziej innowacyjny pustak w branży ceramicznej, cieplejszy od wyrobów konkurencyjnych nawet do 40 proc.
Na czym polega strategia działania spółki?
To przede wszystkim innowacje i modernizacje. W ostatniej dekadzie zrealizowaliśmy sporo przedsięwzięć mających na celu unowocześnienie naszej produkcji, tak by powstające w zakładach pustaki spełniały coraz wyższe parametry jakości, przy jednoczesnej minimalizacji negatywnego wpływu na środowisko procesu ich produkcji. W ten sposób nie tylko firma sukcesywnie umacnia swoją pozycję rynkową, lecz także przyczyniamy się do rozwoju technologii budowlanej w Polsce. Bardzo dużą wagę przywiązujemy do stałego doskonalenia się i zdobywania wiedzy. Realizujemy to przez system szkolenia pracowników.
Jakie są kluczowe plany spółki w najbliższych latach?
Osiągnięte wyniki niezmiernie cieszą wszystkich zaangażowanych w rozwój ZCB OWCZARY, nie mniej jednak aby utrzymać się na rynku jako nowoczesna cegielnia produkująca niezwykle skomplikowane produkty o najwyższych parametrach, które wyznaczają kierunki rozwoju na tle europejskim – potrzebne są inwestycje, oraz ciągłe podnoszenie umiejętności i możliwości technologicznych. Nasza firma sumiennie realizuje te cele, jesteśmy na etapie budowy kolejnego ultra nowoczesnego zakładu produkcyjnego. Zakład ten powstaje dzięki wsparciu Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, pełna nazwa projektu to „Wdrożenie innowacyjnej technologii suszenia ceramiki budowlanej umożliwiającej produkcję pustaka o najniższym współczynniku przewodzenia ciepła”, celem projektu jest podniesienie innowacyjności i konkurencyjności Spółki poprzez budowę nowego zakładu produkcyjnego, w którym wdrożone zostaną wyniki prac B+R (działu Badawczo - Rozwojowego), co umożliwi wprowadzenie na rynek nowych i znacząco ulepszonych produktów. Dzięki nowej fabryce przede wszystkim ZCB OWCZARY planuje niebawem wdrożenie na rynek kolejnej perełki z segmentu premium... pustaka ceramicznego TERMOton P+W 25 Diament PLUS charakteryzującego się współczynnikiem przewodzenia ciepła na poziomie niespotykanym dotąd na rynku krajowym. Kolejnymi nie mniej ważnymi ekologicznymi owocami nowej inwestycji będzie ograniczenie zużycia energii elektrycznej na tonę wypalonego wyrobu w procesie suszenia nawet o 50 proc. w porównaniu do istniejącego zakładu, oraz jednostkowe ograniczenie zużycia energii cieplnej o 20 proc. Nasz zakład w ostatniej dekadzie przeszedł szereg modernizacji i unowocześnień, zapewniamy że to jeszcze nie koniec naszych działań mających na celu podniesienie jakości i parametrów produkowanych przez nas wyrobów - jesteśmy dumni, że to właśnie ZCB OWCZARY przyczynia się do rozwoju rynku budowlanego w Polsce.
Czy rynek budowlany nad Wisłą ciągle przeżywa dobrą passę?
Ostatnie lata były bardzo dobre dla branży. Koniunktura nadal trwa, aczkolwiek obecnie obserwujemy lekkie ochłodzenie rynku. Wnika to przede wszystkim z deficytu rąk do pracy wśród firm deweloperskich. W efekcie wiele budowli startuje z dużym opóźnieniem. Głośno mówi się także o problemach dużych firm budowlanych, które nie mogąc liczyć na waloryzację zleceń na roboty drogowe czy kolejowe, zaczynają realizować inwestycje po kosztach lub nawet poniżej progu opłacalności. Jednocześnie rosną zatory płatnicze w branży. Mimo tych, dość niepokojących sygnałów, uważam, że sytuacja w branży budowlanej nadal jest dość korzystna. Duży wpływ na nowe zlecenia ma bowiem rynek mieszkaniowy , gdzie popyt utrzymuje się na mocnym poziomie, co nakręca wielu deweloperów do kolejnych projektów.
Innowacyjne technologie wymagają na początkowym etapie dużych nakładów finansowych. Unia Europejska pomaga inwestować w nowatorskie projekty i czy również ZCB Owczary swoje rozwiązania wdraża dzięki unijnemu wsparciu?
Budowa nowego zakładu produkcyjnego to jedno z naszych najważniejszych i największych przedsięwzięć. Tę, bardzo dużą inwestycję, udało się nam zrealizować z unijną pomocą, w ramach poddziałania 3.2.1 „Badania na rynek” Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) 2014-2020. Projekt o nazwie „Wdrożenie innowacyjnej technologii suszenia ceramiki budowlanej umożliwiającej produkcję pustaka o najniższym współczynniku przewodzenia ciepła” został wyceniony w sumie na ponad 49 mln zł. Dofinansowanie unijne, w wysokości przekraczającej 17, 9 mln zł, pozwoliło firmie znacznie zmniejszyć nakłady własne na to przedsięwzięcie.
Do kogo skierowana jest oferta Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój?
Oferta POIR jest skierowana przede wszystkim do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz startupów. Beneficjenci mogą uzyskać dotację na nawet 70 proc. wartości projektu. W ramach poddziałania 3.2.1 „Badania na rynek”, na wsparcie mogą liczyć projekty polegające na wdrożeniu wyników prac badawczo-rozwojowych przeprowadzonych przez firmę samodzielnie, na jej zlecenie lub przez nią zakupionych. W tym przypadku, ZCB Owczary w ramach własnego działu B+R, opracowała unikatową technologię suszenia produktów ceramicznych. Umożliwia ona produkcję pustaka o najniższym współczynniku przewodzenia ciepła na ścianę o grubości 25 cm. Celem tego projektu jest podniesienie innowacyjności i konkurencyjności – nowy zakład pozwoli wprowadzić na rynek znacznie ulepszone wyroby. Przy ubieganiu się o dofinansowanie unijne, istotną kwestią jest ustalenie zakresu inwestycji. By to ustalić, musieliśmy oszacować wielkość hali, co z kolei jest determinowane technologią, jaką chcemy wdrażać. Dużym wyzwaniem w dzisiejszych czasach jest również dokonanie wstępnej wyceny inwestycji, która jest realizowana w ciągu kilku lat, przy dość dynamicznie zmieniających się stawkach za materiały budowlane. Przygotowując się do takiego projektu, mamy więc dużo niewiadomych.
Wspomniał Pan, że wiele uwagi poświęcają Państwo również zagadnieniom ekologicznym – oprócz tego, że pustaki są w pełni ekologiczne, ich proces produkcji jest coraz bardziej przyjazny naturze.
Tak, to dla nas bardzo istotne zagadnienie. Nieustannie ulepszamy proces produkcji pustaków o jak najwyższej jakości. Nowoczesne technologie, w które firma inwestuje od lat, już w znacznym stopniu pomagają automatyzować proces produkcji pustaków, dzięki czemu przebiega on szybciej a koszt wytwarzania pustaków jest coraz niższy. W efekcie już dziś ich ceny są porównywalne a nawet niższe od innych produktów budowlanych. Podstawowym materiałem wykorzystywanym do produkcji pustaków ceramicznych jest glina (łupki kajprowe), wydobywana w kopalniach, co prowadzi do degradacji gruntów. Po zakończeniu tej działalności, zgodnie zresztą z obowiązującym prawem, ZCB Owczary prowadzi pełną rekultywację naruszonych terenów – czyli przywracamy ierwotną rzeźbę terenu. W efekcie na obszarach niedawno użytkowanych przez producenta z Owczar, można cieszyć się z przyrodą a nawet uprawiać ziemię. Ponadto firma podjęła decyzję o stopniowym zmniejszaniu emisji CO2 zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej. Nowa technologia pozwoliła na rezygnację z wysoko emisyjnych nagrzewnic węglowych do suszenia wyrobów.
Rozmawiała Joanna Jakoweńko