Praca zdalna i przepisy ją regulujące pojawiły się w nowelizacji kodeku pracy. Przepisy o pracy zdalnej mają obowiązywać od 1 marca 2023. Regulacje w tym zakresie są potrzebne, ponieważ obecne prawo nie zna pojęcia pracy zdalnej, nie określa więc co komu wolno w jej ramach i na jakich zasadach. Jakie ważne przepisy dotyczące pracy zdalnej zawiera nowy kodeks pracy? – odpowiedzi udzielił serwis Muratorplus.pl
Prace nad nowelizacją przepisów, które umożliwiają stosowanie zdalnego trybu pracy na stałe, a nie jedynie w czasie pandemii (specustawa covidowa), prowadzone są już od ponad dwóch lat. Przepisy regulujące pracę zdalną są zawarte w nowelizacji kodeksu pracy, którą Sejm przyjął 10 stycznia 2023. Ustawa czeka teraz na podpis prezydenta. Vacatio legis wynosi 2 miesiące.
Oznacza to, że przepisy dotyczące pracy zdalnej w zmienionym kodeksie pracy zaczną obowiązywać pod koniec marca lub na początku kwietnia 2023 – wyjaśnił serwis.
Rynek pracy w ciągu ostatnich kilku lat zmienił się diametralnie, głównie za sprawą pandemii. Praca zdalna i hybrydowa to obecnie powszechne modele pracy, stąd dostosowanie kodeksu pracy do nowych realiów. W nowym kodeksie pracy pojawił się rozdział poświęcony regulacjom pracy zdalnej (zastąpi obecne przepisy o telepracy) – czytamy w treści.
Według nowego prawa pracować zdalnie można pracować w całkowitym wymiarze lub hybrydowo – wyjaśnił serwis.
Praca zdalna według przepisów to wykonywanie obowiązków w całości lub częściowo w miejscu wskazanym prze pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą (konieczne złożenie wniosku), w tym w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość - napisano.
Oznacza to w praktyce, że w godzinach pracy pracownik musi być w zgłoszonym miejscu i dostępny. Jeśli więc pracownik przeniesie się do kawiarni, czy będzie pracować z działki, jest to niezgodne z prawem. Problemy z zasięgiem czy brak internetu nie mogą być usprawiedliwieniem – wynika z przepisów.
Zmiana polega na tym, że praca zdalna będzie mogła być uzgodniona już przy zawieraniu umowy o pracę. Osoby zatrudnione będą musiały złożyć wniosek o pracę zdalną - napisano.
Pracodawca nie może odmówić pracy zdalnej w przypadku:
• pracownicy w ciąży,
• pracownikowi wychowującemu dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia,
• pracownikowi sprawującemu opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• pracownikowi-rodzicowi dziecka posiadającego zaświadczenie, o ciąży powikłanej oraz w sytuacji niepowodzeń położniczych,
• pracownikowi-rodzicowi dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (nawet po ukończeniu przez nie 18 roku życia),
• pracownikowi-rodzicowi dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (nawet po ukończeniu przez nie 18 roku życia).
Pracodawca będzie mógł odmówić uwzględnienia takiego wniosku tylko wtedy, gdy wykonywanie pracy w trybie zdalnym nie będzie możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Jednak odmowę trzeba będzie uzasadnić w formie papierowej lub elektronicznej w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez pracownika – wynika z zapisu.
Praca zdalna może być polecona przez pracodawcę, podobnie jak teraz, w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego. Zmianą będzie konieczność uzyskania na piśmie oświadczenia o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy w tej formie – podano w treści przepisów.
Każdy pracownik zyskuje prawo do 24 dni pracy zdalnej w ciągu roku kalendarzowego. Przepis ma być stosowany w okolicznościach incydentalnych, uzasadnionych wyłącznie potrzebą pracownika. Przykładem może być konieczność opieki nad członkiem rodziny – podał serwis.
Nowelizacja wprowadza możliwość wycofania się z pracy zdalnej zarówno przez pracodawcę lub pracownika. Strony będą musiały ustalić termin przywrócenia poprzednich warunków wykonywania pracy, nie dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku.
W razie braku porozumienia przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy będzie następowało w dniu przypadającym po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku – stanowi kodeks pracy.
Nowelizacja kodeksu pracy wprowadza szczegółowe uregulowanie obowiązków pracodawcy wobec pracownika wykonującego pracę zdalną. Pracodawca będzie zobowiązany:
• zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały i narzędzia pracy;
• zapewnić instalację, serwis, konserwację narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej lub pokryć konieczne ich koszty;
• pokryć koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych;
• pokryć inne koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej;
• zapewnić pracownikowi szkolenia i pomoc techniczną niezbędne do wykonywania pracy zdalnej;
• ustalić wysokość ekwiwalentu pieniężnego za wykorzystywanie np. prywatnego laptopa pracownika oraz innych materiałów niezapewnionych przez pracodawcę.
Pracodawca będzie musiał brać pod uwagę: normy zużycia materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, normy zużycia energii elektrycznej, koszty usług telekomunikacyjnych – stanowi przepis.
Ważne jest to, że ekwiwalent nie będzie stanowić dla pracownika przychodu – czytamy w wyjaśnieniu.
To właśnie przepisy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy pracowników są największym wyzwaniem ustawodawczym nowego kodeksu pracy regulującym pracę zdalną. Przepisy mówią wyraźnie (art. 207 KP), że to pracodawca odpowiada za bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W zakładzie pracy nie stanowi to problemu. W przypadku pracy zdalnej część obowiązków realizowanych przez pracodawcę w zakładzie pracy musi być scedowana na pracownika.
Do obowiązków pracownika w miejscu wykonywania pracy zdalnej należy m.in. utrzymywanie tego miejsca w czystości i zdatności do pracy, jak też zapewnienie, że inne elementy środowiska domowego lub osoby trzecie nie będą negatywnie wpływały na bezpieczeństwo wykonywania pracy zdalnej. Trzeba też dodać, że nie wszystkie rodzaje prac mogą być realizowane zdalnie - napisano.
Nowe przepisy mają upoważnić pracodawcę do przeprowadzania kontroli pracownika w miejscu wykonywania przez niego pracy zdalnej.
Kontrola taka będzie opierała się na zasadach określonych przez strony w regulaminie, poleceniu pracy zdalnej bądź w porozumieniu zawartym z pracownikiem przez pracodawcę.
Kontroli ma podlegać m.in. przestrzeganie wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedury ochrony danych osobowych w miejscu wykonywania pracy, a także zasady BHP.
Kontrola będzie mogła zostać zrealizowana w miejscu wykonywania pracy zdalnej, czyli, co jest najczęstszym przypadkiem, w prywatnym mieszkaniu czy domu pracownika – wskazał Muratorplus.pl.
Przepisy nowego kodeksu pracy (Art. 6728) jasno regulują prawa pracodawcy i pracownika w zakresie kontroli pracy zdalnej.
1. Kontrolę przeprowadza się w porozumieniu z pracownikiem w miejscu wykonywania pracy zdalnej w godzinach pracy pracownika.
2. Pracodawca dostosowuje sposób przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania pracy zdalnej i jej rodzaju.
3. Wykonywanie czynności kontrolnych nie może naruszać prywatności pracownika wykonującego pracę zdalną i innych osób ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.
Jednocześnie, jeżeli pracodawca w trakcie kontroli pracy zdalnej, stwierdzi uchybienia w przestrzeganiu przepisów i zasad w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub w przestrzeganiu wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, zobowiązuje pracownika do usunięcia stwierdzonych uchybień we wskazanym terminie albo cofa zgodę na wykonywanie pracy zdalnej przez tego pracownika – stanowi przepis.
W przypadku wycofania zgody na wykonywanie pracy zdalnej pracownik rozpoczyna pracę w dotychczasowym miejscu pracy w terminie określonym przez pracodawcę – czytamy dalej.
Nowelizacja kodeksu pracy zakłada, że pracodawca może skontrolować trzeźwość pracownika. Przepisy dotyczące kontroli trzeźwości wchodzą w życie wcześniej, bo już od 1 stycznia 2023.
Badanie stanu trzeźwości pracownika oraz badanie na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu będzie mogła przeprowadzać również policja – wskazał serwis.
Źródlo: / Muratorplus.pl / Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw /