Szwedzki Instytut Karolinska przyznał tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny Mary E. Brunkow, Fredowi Ramsdellowi i Shimonowi Sakaguchiemu „za ich odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej” - wskazał serwis MSN.com/pl.
6 października w Sztokholmie rozpoczął się tydzień przyznawania Nagród Nobla. Po godzinie 11.30 Zgromadzenie Noblowskie Instytutu Karolinska ogłosiło laureata w dziedzinie medycyny i fizjologii - napisano.
Szwedzki Instytut Karolinska przyznał tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny Mary E. Brunkow, Fredowi Ramsdellowi i Shimonowi Sakaguchiemu „za ich odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej” - czytamy.
Peripheral immune tolerance to mechanizm immunologiczny, który zapobiega nadmiernej reakcji układu odpornościowego na własne struktury organizmu i inne nieszkodliwe antygeny po opuszczeniu przez limfocyty T i B narządów limfatycznych centralnych (grasicy i szpiku kostnego). Jego celem jest kontrola autoreaktywnych komórek odpornościowych, które mogłyby wywołać choroby autoimmunologiczne. Mechanizmy tolerancji obwodowej obejmują klonalną delecję (usuwanie autoreaktywnych limfocytów), anergię (wprowadzenie limfocytów w stan nieaktywności), ignorancję wobec antygenów oraz regulację przez komórki T regulatorowe (Tregs), które hamują odpowiedzi immunologiczne. Dzięki temu organizm chroni się przed autoagresją i nadmierną reakcją na nieszkodliwe antygeny, jak np. pokarmowe czy alergeny – wyjaśnił serwis.
Jak zaznaczył Komitet Noblowski, tegoroczni laureaci „zidentyfikowali komórki będące strażnikami układu immunologicznego – regulatorowe limfocyty T, dzięki czemu położyli podwaliny dla nowej dziedziny badań”. - Ich odkrycia okazały się decydujące dla naszego zrozumienia funkcjonowania układu odpornościowego i tego, dlaczego nie wszyscy zapadają na poważne choroby autoimmunologiczne – powiedział po ogłoszeniu werdyktu Olle Kämpe, przewodniczący Komitetu Noblowskiego.
Mary E. Brunkow jest amerykańską biolog molekularną związaną z Institute for Systems Biology w Seattle. Urodziła się w 1961 roku. W swoich badaniach koncentrowała się głównie na genetycznych podstawach zaburzeń autoimmunologicznych. To właśnie Brunkow, wraz ze swoimi współpracownikami, odkryła związek między mutacjami w genie FOXP3 a ciężkimi chorobami autoimmunologicznymi. Jej prace przyczyniły się do zrozumienia, że gen FOXP3 odgrywa kluczową rolę w rozwoju tzw. limfocytów T regulatorowych (Treg) – komórek, które tłumią nadmierną aktywność układu odpornościowego. Dzięki tym badaniom zidentyfikowano podstawowy mechanizm, który umożliwia zachowanie równowagi immunologicznej w organizmie człowieka – podano.
Fred Ramsdell to amerykański immunolog, urodzony w 1960 roku w Illinois. Studiował biologię na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego, a doktorat z immunologii uzyskał na UCLA w 1987 roku. W swojej karierze naukowej pracował zarówno w instytucjach akademickich, jak i w sektorze biotechnologicznym. Ramsdell był jednym z pierwszych badaczy, którzy zidentyfikowali mutacje genu FOXP3 u myszy i ludzi, prowadzące do ciężkiego zespołu autoimmunologicznego (zwanego zespołem IPEX). W swoich pracach wykazał, że gen FOXP3 jest niezbędny dla rozwoju i funkcjonowania limfocytów T regulatorowych. Odkrycie to pozwoliło na lepsze zrozumienie mechanizmów chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca typu 1, stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów, oraz otworzyło drogę do nowych metod leczenia poprzez modulowanie odpowiedzi immunologicznej – napisano.
Shimon Sakaguchi jest japońskim immunologiem, który urodził się w 1951 roku w prefekturze Shiga. Studiował i pracował na Uniwersytecie w Kioto, a obecnie kieruje zespołem badawczym w Immunology Frontier Research Center na Uniwersytecie w Osace. Już w latach 80. i 90. XX wieku Sakaguchi odkrył istnienie specyficznej populacji limfocytów T, które nie atakują, lecz hamują reakcje odpornościowe – nazwał je komórkami regulatorowymi (Treg). Udowodnił, że są one niezbędne do utrzymania tzw. obwodowej tolerancji immunologicznej, czyli zdolności układu odpornościowego do powstrzymania się przed atakiem na własne tkanki. Jego badania stanowiły fundament dla późniejszych odkryć Ramsdella i Brunkow, którzy określili molekularne podstawy działania tych komórek – czytamy.
Laureaci Nagrody Nobla wybierani są w procesie nominacji przez instytucje przyznające nagrody. Proces ten obejmuje wysyłanie zaproszeń do nominacji do wybranych profesorów, analizę zgłoszonych kandydatów przez specjalne komitety, zasięganie opinii ekspertów i ostateczne głosowanie przez ciała decyzyjne, takie jak Zgromadzenie Noblowskie lub poszczególne akademie, w październiku. Nazwiska nominowanych i przebieg wyborów pozostają utajnione przez 50 lat.
Nazwiska laureatów Nagrody Nobla do chwili ogłoszenia decyzji szwedzkiego Instytutu Karolinska są utrzymywane w ścisłej tajemnicy. Wielu ekspertów wyznacza jednak swoich faworytów. Firma analityczna Clarivate przewidywała, że Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny zdobyć mogą także: Andrea Ablasser, Glen N. Barber oraz Zhijian ‘James’ Chen – za badania nad układem odpornościowym, John E. Dick – za badania nad białaczką bądź Kenji Kangawa i Masayasu Kojima – za odkrycie greliny. Wśród kandydatów do Nobla 2025 powtarzali się także Feng Zhang i Virginijus Šikšnys – odkrywcy technologii edycji genów CRISPR-Cas9, Alexander Varshavsky – za odkrycie ubikwityny i degradacji białek, Jeffrey M. Friedman oraz Douglas Coleman – za odkrycie hormonów regulujących metabolizm i apetyt.
Zgodnie z testamentem Alfreda Nobla, nagrody z chemii, fizyki oraz fizjologii i medycyny powinny być przyznawane jednej osobie za odkrycie dokonane w ciągu ostatniego roku. W praktyce okazało się to jednak niemożliwe ze względu na sposób funkcjonowania nauki. Od zasad tych odstąpiono więc już w pierwszej dekadzie XX wieku uznając, iż wyróżnienie może być przyznane również dwóm lub trzem osobom, a z najnowszych publikacji musi wynikać nie tyle samo odkrycie, co jego pożyteczność dla ludzkości - podkreślono.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za 2024 r. otrzymali Victor Ambros i Gary Ruvkun za odkrycie mikroRNA oraz jego kluczowej roli w potranskrypcyjnej regulacji genów. Cząsteczki mikroRNA odgrywają fundamentalną rolę w rozwoju i funkcjonowaniu organizmów, a ich zaburzenia mogą prowadzić do rozwoju chorób, takich jak nowotwory, cukrzyca czy choroby autoimmunologiczne.
Biolodzy dokonali przełomowego odkrycia, które ujawniło zupełnie nowy wymiar kontroli genetycznej. Ich prace z lat 90. XX wieku, prowadzone niezależnie, zrewolucjonizowały rozumienie tego, jak komórki regulują, które białka mają być wytwarzane i w jakich ilościach.
Badania prowadzono na niewielkim nicieniu, Caenorhabditis elegans. Ambros i Ruvkun badali, w jaki sposób geny kontrolują prawidłowy przebieg rozwoju organizmu, zapewniając, że różne typy komórek rozwijają się we właściwym czasie – zaznaczono w treści informacji.
Nagroda Nobla to międzynarodowe wyróżnienie przyznawane corocznie od 1901 r. na mocy testamentu szwedzkiego wynalazcy i przemysłowca, Alfreda Nobla, który pragnął uhonorować tych, którzy „w ciągu minionego roku przynieśli ludzkości największe korzyści”. Przyznawane są one za wybitne zasługi dla ludzkości: naukowe, literackie lub w działaniach na rzecz pokoju - wskazano.
Choć Nagroda Nobla nie była pierwszym wyróżnieniem tego typu – m.in. w XVIII wieku brytyjskie Towarzystwo Królewskie (ang. Royal Society) ustanowiło Medal Copleya dla naukowców – to jako pierwsza skupiła się na różnych obszarach działalności cywilnej oraz została wyróżnieniem najsłynniejszym i najbardziej prestiżowym, m.in. przez swoją wysokość pieniężną - zaznaczono.
Laureaci Nagrody Nobla oprócz złotego medalu i dyplomu otrzymują także nagrodę pieniężną, która obecnie wynosi 11 milionów koron szwedzkich (około 1,2 miliona dolarów).
Jak wyjaśniono w informacji, Nagroda Nobla przyznawana jest corocznie w październiku przez Instytut Karolinska w Szwecji. Ceremonia wręczenia nagród odbywa się zaś 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla. Większość wyróżnień wręczana jest w Sztokholmie przez króla Szwecji, tylko jedna z nich – Pokojowa Nagroda Nobla – w Oslo.
We wtorek 7 października komitet Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk w swojej willi przy Uniwersytecie Sztokholmskim wskaże noblistów z fizyki, a w środę 8 października – z chemii – wskazano dalej.
Literacka Nagroda Nobla zostanie przyznana w czwartek 9 października, a w piątek 10 października uwaga świata nauki przeniesie się do Oslo, gdzie w siedzibie Norweskiego Instytutu Noblowskiego przedstawiony zostanie laureat Pokojowej Nagrody Nobla - czytamy.
Ostatnia – szósta – dziedzina, w której przyznawana jest nagroda, to nauki ekonomiczne. Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosi laureata w tej kategorii w poniedziałek 13 października – podano w podsumowaniu. (jmk)
Foto: Pixabay.com
Źródło: MSN.com/pl