Postrzeganie Ukraińców w Polsce zmienia się od początku napływu uchodźców czyli od rozpoczęcia wojny w lutym 2022 r. Czy początkowa, płynąca z serca, chęć niesienia pomocy nadal jest na tak wysokim poziomie? Jaki stosunek mają Polacy do Ukraińców po półtora roku trwania wojny?
Jak pokazują dane z Komunikatu Badań CBOS „O wojnie na Ukrainie i Ukraińcach w Polsce” opublikowanym we wrześniu 2023 r., część respondentów podchodzi z pewnymi obawami do Ukraińców.
Takie zagadnienia, jak kwestia praw ukraińskiej społeczności osiadłej w naszym kraju dla części społeczeństwa jest nie do końca jasna. Wielu uczestników dyskusji organizowanych przez CBOS obawiało się, że Ukraińcy nie będą chcieli integrować się z polskim społeczeństwem i dlatego uważali, że nie należy im pozwalać na zbyt wiele swobody w wyrażaniu czy kultywowaniu swojej odrębności narodowej.
Ciekawe w tym kontekście są wyniki respondentów mówiące o ich stosunku do tworzenia przez żyjących w Polsce Ukraińców własnych szkół, ośrodków kultury, dzielnic, a także cerkwi. Wyniki pokazują, że niechęć wobec takich działań jest znaczna – odpowiedzi na każde zadane przez CBOS pytanie są w przeważającej mierze negatywne.
Dość podzielone – choć raczej krytyczne – są opinie odnoszące się do tworzenia w Polsce ukraińskich ośrodków kultury (48 proc. głosów przeciwnych wobec 42 proc. przychylnych). Nieco wyraźniejszy opór budzą cerkwie (51 proc. głosów przeciwnych wobec 39 proc. popierających), a tym bardziej ukraińskie szkoły (58 proc. przeciwnych wobec 31 proc. przychylnych). Natomiast ukraińskim dzielnicom w dużych polskich miastach sprzeciwia się już zdecydowana większość Polaków (87 proc. wobec 7 proc. głosów przychylnych).
Jaki wniosek płynie z przytoczonych badań?
Wiele organizacji humanitarnych działa na rzecz włączania społecznego cudzoziemców, angażując w tym zakresie zarówno duże środki finansowe, jak i organizacyjne. Na zagadnienie to można spojrzeć z dwóch stron. Z jednej stronny nie dziwi postawa respondentów, którzy wyrażają sprzeciw wobec „gettowania” społeczności ukraińskiej, z drugiej strony wyniki badań wskazują, jak wiele pracy jest potrzebne do tego, aby działania włączające miały wymierne efekty.
Wydaje się, że podstawowymi działaniami jakie powinny zostać wdrożone są przede wszystkim edukacja i wspólne działanie społeczności lokalnych z cudzoziemcami oraz podnoszenie świadomości w zakresie położenia, w jakim znaleźli się obywatele Ukrainy w Polsce.
Nie bez znaczenia jest kwestia aktywności zawodowej Ukraińców. To właśnie dzięki podjęciu pracy zawodowej w Polsce są oni w stanie aktywnie funkcjonować w społecznościach, a sam wizerunek cudziemców ulegnie wówczas zdecydowanej poprawie.
Piotr Żołądkowski
Foto: Tygodnik Powszechny // BEATA ZAWRZEL / NURPHOTO / GETTY IMAGES