Polscy przedsiębiorcy, którzy dokonują obrotu towarowego z zagranicą są obowiązani zgłosić towar do procedury celnej. Najczęściej są do tego przygotowani - mają wybranego pośrednika (agencję celną), który dokona za nich formalności przed organami celno-skarbowymi. Pytanie tylko, czy zawsze wiedzą jaki rodzaj współpracy podjąć i czy… nie jest im on narzucany?
Każda osoba ma prawo ustanowić osobę do reprezentowania jej interesów przed organami celnymi. Prawo celne pozwala wybrać rodzaj reprezentacji. Mamy tu dwie możliwości: reprezentację pośrednią (w swoim imieniu na cudzą rzecz) oraz bezpośrednią (w cudzym imieniu na cudzą rzecz).
To Ty przedsiębiorco decydujesz o sposobie reprezentowania Ciebie i Twoich interesów przed organami celnymi. Niestety, bardzo często zdarza się, iż podmioty które mają reprezentować przedsiębiorców przed organami celnymi narzucają im sposób reprezentacji. Wynika to z błędnie przyjętej interpretacji, iż w przedstawicielstwie bezpośrednim agencja celna (agent celny) nie ponosi odpowiedzialności. Każdy przedstawiciel ustanowiony jako reprezentant osoby, która podejmuje się wykonania zlecenia za wynagrodzeniem, podlega odpowiedzialności z kodeksu cywilnego. Po pierwsze każdy podmiot gospodarczy wykonujący czynności w zakresie swojej merytorycznej wiedzy ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą przed zleceniodawcą. Po drugie należy pamiętać o regulacjach przepisów celnych, gdzie każdą osobę, która wiedziała lub powinna była wiedzieć, można pociągnąć do odpowiedzialności dłużnika (cła). Oznacza to, że nie do końca prawidłowo interpretowane są przepisy ustanawiające reprezentację bezpośrednią.
W zakresie reprezentacji agent celny (pracujący w agencji celnej) podejmuje się wszystkich czynności, które prowadzą do dokonania prawidłowego zgłoszenia celnego. Słowo „wszystkich” jest słowem ogólnym, więc należy się przyjrzeć czynnościom jakie wchodzą w ten zakres. Zacznijmy od podstawowej informacji, że do procedury celnej należy zgłosić towar, który fizycznie znalazł się na terenie UE, więc rewizja wstępna czy pobranie próbek i zbadanie prawidłowości towaru do deklarowanej informacji na dokumentach towarzyszących przesyłce, to podstawowe elementy które eliminują błędy w zgłoszeniach celnych. Kolejne niemniej istotne są elementy, które służą ustaleniu wysokości danin publiczno-prawnych. Zaliczamy do nich pochodzenie towaru, wartość celną oraz taryfikację. Agent celny ma narzędzia do prawidłowego ustalenia tych tak ważnych elementów. Powinien mieć także wiedze, bowiem otrzymując licencję agenta celnego należy znać, np. kiedy i jak stosuje się: pochodzenie towaru i ewentualnie preferencje, ogólne reguły interpretacji nomenklatury scalonej, czy którą z metod ustalania wartości celnej należy zastosować. W końcu właśnie za tę wiedzę przedsiębiorcy płacą agencji wynagrodzenie.
Przedsiębiorco, pamiętaj: przed budżetem państwa to Ty zawsze odpowiadasz. Pamiętaj jednak także, że agencja celna wraz z Tobą będzie ponosiła tą odpowiedzialność, jak również że zawsze przed Tobą agencja celna odpowiada z przepisów kodeksu cywilnego.
dr Izabella Tymińska, ekspert celny