Kreatywne podejście do finansów to termin, który się kojarzy bardzo źle. Jednak kryzys gospodarczy powoduje, że często właśnie od zaradności i kreatywności dyrektorów finansowych zależy przetrwanie przedsiębiorstw. Są oni zmuszeni do nieustannego wyszukiwania nowych rozwiązań dostępnych na trudnym i zmiennym rynku.
Małe i średnie przedsiębiorstwa najczęściej nie mają rozbudowanych działów finansowych i analitycznych. Stąd nie zawsze są w stanie sprawnie działać w sytuacji zagrożenia płynności, tym bardziej, że dostęp do wielu produktów finansowych może być aktualnie utrudniony.
Największy wpływ na stabilność działania przedsiębiorstw ma dostępność kredytu obrotowego. W drugim kwartale tego roku wyraźnie było widać, że banki bardzo ostrożnie podchodziły do finansowania przedsiębiorstw. Koncentrowały się na monitoringu i przeglądzie portfeli. Nawet środki z tarczy finansowej były dostępne w bankach, z którymi przedsiębiorcy wcześniej współpracowali. Otrzymanie nowego finansowania było niezmiernie trudne, co było niekorzystne nie tylko dla przedsiębiorców ale i dla samych banków. Sytuacja ta nieco poprawiła się latem, jednak z danych Związku Banków Polskich wyraźnie widać, że problem powraca. W listopadzie banki udzieliły przedsiębiorstwom o 25% mniej kredytów inwestycyjnych i o 16% mniej kredytów obrotowych niż w październiku. Prognozy na grudzień są jeszcze bardziej pesymistyczne i mówią o spadkach rzędu 32% i 23%. Może to oznaczać, że dla wielu przedsiębiorstw finansowanie kredytem obrotowym będzie niedostępne. Trzeba się też liczyć ze wzrostem oprocentowania i marży bankowych.
Pozytywnym zjawiskiem może być to, że banki i menedżerowie odpowiedzialni za finanse nauczyli się już żyć z pandemią. Banki wiedzą jak analizować sytuację przedsiębiorstw i jakich zabezpieczeń żądać. Niestety, klienci często będą narażeni na uciążliwe procedury takie jak cykliczne wypełnianie ankiet covidowych, wnikliwie badany jest też wpływ pomocy udzielonej przez PFR na ich sytuację finansową. Część środków z PFR będzie musiała by
już niedługo spłacana, a istnieją liczne czynniki mające wpływ na wysokość umorzenia.
Oczywiście sytuacja finansowa przedsiębiorstw jest bardzo mocno uzależniona od branży. Przede wszystkim dla gospodarki dotkliwa jest zapaść całego sektora HoReCa. Natomiast świetnie sobie radzi praktycznie cały sektor e-commerce, oraz związane z nim branże usług kurierskich czy logistycznych, branża spożywcza oraz farmaceutyczna. Banki, dysponując odpowiednimi statystykami będą uwzględniać tę sytuację w swojej polityce kredytowej.
Równie trudne może być finansowanie działalności za pomocą obligacji. W ostatnim czasie zdarzały się przypadki niespłaconych obligacji na czele ze słynną aferą Getbacku. Oznacza to, że inwestorzy stali się ostrożniejsi a możliwość emisji obligacji posiadają głównie przedsiębiorstwa o bardzo dobrej sytuacji finansowej. Dodatkowo cały proces pozyskania środków może trwać nawet do kilkunastu miesięcy.
Ciekawe jest natomiast to, że mimo pandemii, według danych Polskiego Związku Faktorów, cały czas rozwija się w Polsce rynek faktoringu. W porównaniu z zeszłym rokiem wzrósł on o 2%. Dodatkowo przedsiębiorcy mają obecnie możliwość korzystania z gwarancji BGK przy współpracy z firmą faktoringową. W ramach nowego, unikalnego rozwiązania, BGK może gwarantować do 80% sumy faktoringowej. Stosunkowo bezpieczną i stabilną opcją finansowania w trudnych czasach pozostaje też leasing.
Benedykt Wiśniewski, Partner Zarządzający,
Członek Zarządu MGW CCG