Objęta wojną Ukraina nie zawiesza działania biznesu. Firmy mające fabryki czy siedziby na terenach objętych wojną przenoszą się tam, gdzie jest bezpiecznie. Już ponad 1,4 tys. przedsiębiorstw złożyło wnioski o relokację. Wznowione biznesy potrzebują pracowników, w tym głównie mężczyzn. Wakaty są m.in. w rolnictwie, hutnictwie, logistyce, transporcie czy budownictwie. Eksperci wskazują, że po wojnie mężczyźni zostaną w ojczyźnie odbudowywać kraj, a to oznacza, że wielu nie wróci do Polski do pracy. Z drugiej strony wiele firm relokuje swoją działalność do innych krajów, w tym do Polski.
Od momentu inwazji Rosji na Ukrainę ponad 4 mln osób uciekło do Europy – wynika z danych opublikowanych na początku kwietnia przez Filippo Grandi, Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców. Większość Ukraińców wybrała Polskę jako miejsce docelowe. Z ostatnich danych Straży Granicznej wynika, że do naszego kraju wjechało ponad 2,6 mln osób. Szacunki wskazują, że 20-30 proc. z nich pojechało dalej. To oznacza, że w Polsce przebywa ok. 2,1 mln osób, z czego połowa to dzieci, a do 10 proc. to osoby starsze. Zatem osoby w wieku produkcyjnym to ok. 850 tys., w tym głównie kobiety.
- Wydaje się, że w tej grupie nawet 600 tys. osób może wejść na rynek pracy w naszym kraju. Co prawda doświadczenia m.in. Niemiec mówią o tym, że aktywność zawodowa uchodźców jest niższa, ale mamy tutaj specyficzną sytuację osób zmotywowanych do tego, żeby szybko stanąć na nogi i zacząć zarabiać na utrzymanie. I to w kraju, który jest im przychylny, a język zbliżony. Wskaźnik partycypacji zawodowej może być zatem wysoki – mówi Krzysztof Inglot, ekspert ds. rynku pracy, założyciel Personnel Service S.A.
Ukraińcy opuszczają kraj, ale biznes nadal działa
Według Kyrylo Szewczenki, prezesa Narodowego Banku Ukrainy, obecnie na Ukrainie bez żadnych zmian działa ok. 20 proc. firm. Co więcej, te regiony, w których skoncentrowano ponad 30 proc. przedsiębiorstw w kraju, a przed wojną tworzyły 50 proc. PKB, dziś są objęte wojną. Mimo to starają się przynajmniej częściowo kontynuować produkcję. Rolnicy pomyślnie weszli w nowy sezon. Porównując wielkość zasiewów, w kwietniu 2021 r. tylko 15 regionów rozpoczęło zasiewy. W tym roku w 21 regionach trwają aktywne prace terenowe. Sektor usług w miarę możliwości działa normalnie.
Ukraiński biznes szybko znalazł też receptę na wznowienie działalności firm, które funkcjonują na terenach bezpośrednio objętych wojną. Uruchomiono specjalny program rządowy relokacji firm i zakładów produkcyjnych. Z danych Ministerstwa Ekonomii wynika, że do 4 kwietnia br. wpłynęło ponad 1,4 tys. wniosków o relokację, z czego 178 firm już przeniosło swoją działalność. W większości są to przedsiębiorstwa produkcyjne. Eksperci Personnel Service wskazują, że część firm może zdecydować o wznowieniu działań w innym kraju, w tym Polsce. Na przykład Volkswagen ruszył z fabryką wiązek elektrycznych w Czechach, natomiast Dentons przeniósł swoich prawników z Kijowa do Polski i innych krajów europejskich.
Brak męskich rąk do pracy
Odkąd biznes zaczął wznawiać swoją działalność, Ukraina zwiększyła zapotrzebowanie na męską siłę roboczą. Spora część z nich została wciągnięta do wojska, wielu zgłasza się na ochotników. Dlatego sektory rolnictwa, hutnictwa i logistyki mierzą się z niedoborami kadrowymi. W marcu br. na czele listy wakatów w Ukrainie byli kierowcy – 9,5 tys. ofert pracy w serwisie OLX. W budownictwie opublikowano ponad 1 tys. ogłoszeń. Handel żywnością ponosi straty z powodu braku pracowników. Sieci handlowe wznowiły pracę, ale wiele kobiet porzuciło pracę m.in. jako kasjerki. Jest mniej wakatów dla kucharzy, również oferty pracy dla kelnerów nie są już tak popularne jak kiedyś.
Kto wróci do Ukrainy?
Yuliya Veselovska, ekspert ds. zagranicznego rynku pracy, wskazuje, że należy spodziewać się kilku fal związanych z migracją uchodźców. Zaraz po zwycięstwie Ukrainy, kobiety z dziećmi wrócą do swoich domów, ponieważ desperacko będą potrzebowały zjednoczenia rodzin. Eksperci szacują, że 20-30 proc. migrantów wróci na Ukrainę podczas pierwszej fali. Druga kategoria to osoby, które nie będą miały gdzie wrócić. Eksperci szacują, że nawet połowa migrantów nie będzie miała dokąd się udać, bo ich domy zostały zniszczone. Ci Ukraińcy odłożą powrót do domu, co zmusi ich do podjęcia pracy. Trzecia fala będzie niewielka. Osoby z przyzwoitą pensją i stałymi umowami o pracę będą starały się ściągnąć swoich mężów z Ukrainy, aby połączyć rodziny w Polsce czy innym kraju UE.
- Trzeba jednak mieć świadomość, że mężczyźni po wojnie niechętnie będą opuszczali ojczyznę. Zostaną raczej na miejscu odbudowywać to, co zostało zniszczone. A to oznacza, że nie przyjadą oni do Polski, co może być problemem dla naszego rynku pracy, w tym głównie w takich branżach jak transport czy budowlanka – podsumowuje Krzysztof Inglot.
Źródło: Personnel Service S.A.