Wyrok NSA w sprawie darowizn

Darowizna pieniężna przekazywane na rachunek służący spłacie obciążającego obdarowanego kredytu bankowego, spełnia warunek udokumentowania i korzysta z pełnego zwolnienia dla zerowej grupy podatkowej czyli najbliższej rodziny – podał serwis Rp.pl

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną fiskusa, który odmówił podatnikowi prawa do pełnego zwolnienia przy darowiźnie od najbliższej rodziny.

Sprawa dotyczyła podatnika, który dostał od matki w prezencie ponad 350 tys. zł. Pieniądze pochodziły ze sprzedaży nieruchomości i zostały przelane na jego konta przez nabywców jako darowizna od matki. We wniosku o interpretację mężczyzna podkreślił, że pieniądze od matki w całości wpłynęły na jego rachunki bankowe. Z tym że nieco ponad 205 tys. zł zostało przelane bezpośrednio na spłatę jego kredytu w banku. Obdarowany podkreśli, że rachunek, na który wpłynęła ta część darowanych środków, przeznaczony jest wyłącznie do spłaty kredytu i jest techniczny – napisano w wyjaśnieniu.

Podatnik zapewnił, że darowizna została zgłoszona do fiskusa w sześciomiesięcznym terminie, od którego zależy skorzystania z pełnego zwolnienia dla tzw. zerowej grupy. Uważał też, że kwota przelana bezpośrednio na konto techniczne do spłaty jego kredytu spełnia warunek dokumentacyjny konieczny do skorzystania z ulgi – czytamy dalej.   

To, że darczyńca przeleje pieniądze z darowizny nie na konto obdarowanego, ale jego wierzyciela np. w związku ze sprzedażą mieszkania nie przekreśla prawa do pełnego zwolnienia podatkowego - wskazano.

Fiskus nie widział problemu w tym, że darowizna od matki trafiła do syna za pośrednictwem kupujących, którzy byli jej winny pieniądze za dom. Ale miał zastrzeżenia do jednego z rachunków bankowych, na które trafiły środki – napisano dalej.   

Urzędnicy tłumaczyli, że jeden z nich jest rachunkiem technicznym wierzyciela obdarowanego, tj. banku, i jest przeznaczony wyłącznie do spłaty kredytu. A to zdaniem fiskusa oznacza, że nie spełnia przesłanki z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Rachunku przeznaczonego do spłaty kredytu nie można bowiem uznać za należący do podatnika. Jest to jedynie rachunek techniczny, na którym bank ewidencjonuje spłatę udzielonego obdarowanemu kredytu skonsolidowanego – stwierdzono.

Fiskus przekonywał, że do skorzystania ze zwolnienia konieczne jest udokumentowanie otrzymanych środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek nabywcy. I nie kwestionował, że zgodnie z utartą linią interpretacyjną i orzeczniczą, warunek ten jest spełniony również wtedy, gdy wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy osoby trzeciej, ale na subkonto wyodrębnione w ramach tego rachunku dla osoby obdarowanej. Jak tłumaczyli urzędnicy, takie subkonta wyodrębniane są w ramach rachunków prowadzonych dla deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych – wskazano w treści.

Jednak zdaniem fiskusa sytuacja w tym przypadku podatnika jest inna.  Wnioskodawca nie otrzymał bowiem części wpłaty na swój rachunek bankowy, czy np. na subkonto, które byłoby wyodrębnione dla niego w rachunku bankowym jego wierzyciela. W konsekwencji fiskus odpowiedział, że w tej części darowizna podatnika nie korzysta ze zwolnienia dla zerowej grupy i należy się od niej podatek wyliczony na zasadach określonych dla nabywców z I grupy podatkowej.

Obdarowany nie zgadzał się z taką wykładnią preferencji. Poszedł do sądu i wygrał. Z profiskalnym podejściem nie zgodził się ani Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, ani sąd kasacyjny – napisano w treści informacji.

NSA zaznaczył, że w sprawie nie ma zastosowania niekorzystna dla podatników uchwała z 20 marca 2023 r. ( sygn. III FPS 3/22) z której wynika, że darowizna otrzymana w gotówce do ręki i wpłacona samodzielnie przez obdarowanego na swoje konto nie korzysta ze zwolnienia - czytamy.

Jeśli obdarowany sam wpłaci na konto gotówkę otrzymaną od najbliższej rodziny, straci nielimitowane zwolnienie - napisano.

Odwołując się jednak do argumentacji zawartej w uchwale NSA, zauważył, że wprowadzenie warunku udokumentowania otrzymania środków pieniężnych dowodem ich przekazania na rachunek bankowy obdarowanego ma na celu zapewnienie szczelności systemu podatkowego. A także uniemożliwienie działań zmierzających do wprowadzenia do obiegu środków pieniężnych o nieustalonym pochodzeniu. Ustawodawca z jednej strony dążył zatem do wprowadzenia prorodzinnego rozwiązania podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn. Z drugiej zaś narzucił takie warunki korzystania ze zwolnienia, aby zapewnić bezpieczeństwo obrotu prawnego i systemu podatkowego - podkreślono.

Zdaniem NSA, uwzględniając standardy konstytucyjne, nie można zgodzić się z fiskusem, że przekazanie darowanych pieniędzy w inny sposób niż wprost wymieniony przez ustawodawcę, tj. na rachunek techniczny służący do obsługi kredytu bankowego, jest wystarczające do zakwestionowania ulgi – wskazano dalej.
 
Jak tłumaczył sąd, przesłanka zwolnienia polega wyłącznie na udokumentowaniu, że obdarowany rzeczywiście uzyskał możliwość dysponowania darowanymi środkami pieniężnymi od określonej osoby, z określonego źródła. Takie udokumentowanie ma zaś miejsce zarówno, gdy darowane środki wpływają na rachunek płatniczy obdarowanego, jak i gdy są przekazywane na rachunek służący spłacie obciążającego go kredytu bankowego - stwierdzono.

Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny, ale jest wyrok NSA, w którym orzeczono na korzyść podatnika.
Naliczenia podatku od spadków i darowizn, gdy w wyniku odwołania darowizny doszło do skutecznego anulowania podstawy przysporzenia i jego zwrotu, nie da się pogodzić z konstytucją – uznał NSA.

Zdaniem NSA, interpretując w ten sposób sporny warunek, fiskus uzyskuje bowiem instrument, pozwalający bez dużego nakładu sił i środków zweryfikować rzetelność umowy darowizny i przepływu środków finansowych. Zarówno przekazanie środków na rachunek płatniczy podatnika, jak i na rachunek techniczny służący wyłącznie spłacie jego kredytu, w takim samym stopniu pozwala stwierdzić, czy i w jakim zakresie może mieć do czynienia z fikcją, z działaniami nierzetelnymi ze szkodą dla interesu fiskalnego. Wyrok jest prawomocny. Sygnatura akt: III FSK 539/23 – podano w podsumowaniu.    (jmk)

Foto: Pixabay.com //
Źródło: Rp.pl //