Rozmowa z Jackiem Gniadkiem, Dyrektorem Zakładu Obsługi Systemu Monitoringu m. st. Warszawy
Od maja zeszłego roku, w związku z wprowadzeniem przepisów dotyczących RODO, jako Zakład funkcjonujecie Państwo w nowej formalno-prawnej rzeczywistości?
Wprowadzenie w dniu 25 maja 2018 r. przepisów unijnego rozporządzenia RODO dotyczącego ochrony danych osobowych miało na celu uporządkowanie wielu spraw związanych z ochroną prywatności obywateli. Wdrożenie tej regulacji wprowadziło początkowo wiele zamieszania, obaw (możliwe wysokie kary itp.) oraz wątpliwości. Byli tacy, którzy twierdzili, że w świetle nowych przepisów RODO i znowelizowanej ustawy o ochronie danych osobowych, istnienie monitoringu miejskiego w dotychczasowym kształcie nie będzie możliwe. Do dziś możemy spotkać się z nieprawidłową interpretacją tych przepisów w różnych aspektach działalności publicznej, gospodarczej itp. Szczęśliwie przed wejściem rozporządzenia RODO ustawodawca znowelizował przepisy ustawy o ochronie danych osobowych i ustawę o samorządzie gminnym gdzie wprost wpisano zapis o uprawnieniach gmin do budowy systemów monitoringu i monitorowania przestrzeni publicznej ze względów poprawy bezpieczeństwa. Monitoring przestrzeni publicznej Warszawy prowadzony przez 24 godziny na dobę jest niezbędny dla bezpieczeństwa mieszkańców, ochrony mienia, zapobiegania dewastacjom a także ochrony miejsc związanych z historią i kulturą. Funkcjonując w ten sposób monitoring realizuje część zadań miasta wynikających z ustawy o samorządach gminnych. Niezmiennie jest także istotnym narzędziem wspomagającym pracę policji stanowiąc jej swoiste oczy pomocne do efektywnego dokumentowania i przeciwdziałania przestępczości w miejscach gdzie w danej chwili nie ma załóg policyjnych, a prawidłowo zarejestrowany materiał wideo, zgodnie z wymogami prawno-technicznymi stanowi niepodważalny dowód przed sądem. Zagrożenie odnośnie niekontrolowanego wypływu danych osobowych w postaci zarejestrowanych nagrań wideo w przypadku działalności Zakładu Obsługi Systemu Monitoringu jest bliskie zeru. Od początku istnienia Zakładu zadbano o odpowiednie zabezpieczenia i procedury a materiał wideo był chroniony hasłem i dostępny dla uprawnionych osób tj. pracowników Policji i innych organów ścigania. Zgodnie z podpisanym porozumieniem pomiędzy Miastem Stołecznym Warszawą a Komendantem Stołecznym Policji z 2004 r. materiał nagrany przez miejskich operatorów stanowi własność policji a więc formacji, którą ustawa uprawnia w razie potrzeby, do jego wykorzystania do czynności operacyjno-rozpoznawczych. Po wejściu rozporządzenia RODO musieliśmy jeszcze dopracować i uszczegółowić obowiązujące porozumienie z Policją, jak również formalno-prawne aspekty administrowania systemem i dostępem do sygnału. Korzystanie z nagranego materiału jest mocno reglamentowane, ograniczone do ściśle określonych podmiotów wykonujących pracę operacyjną a każdorazowe wejście do archiwum przez uprawnione osoby jest także rejestrowane w systemie. Dlatego też nadal pozostaje aktualne twierdzenie, że „człowiek niewchodzący w konflikt z prawem pozostaje do końca anonimowy nawet dla Policji i niczego nie musi się obawiać”.
Cały czas unowocześniacie i rozwijacie Państwo monitoring.
To prawda. Po etapie cyfryzacji zakończonym w ubiegłym roku poszukujemy nowych ścieżek rozwoju i optymalizacji pracy systemu oraz operatorów miejskiego monitoringu. Stały rozwój techniczny pozwala na poprawianie jakości obrazu oraz efektywności monitorowania. Kamery i urządzenia towarzyszące są coraz doskonalsze, jednak nie wszystkie nowoczesne rozwiązania da się zastosować w warunkach miejskich. Stąd też konieczność testowania różnych rozwiązań przez Dział Techniczny w celu sprawdzenia przydatności nowych rozwiązań i rozważne decydowanie się na zakup tylko najlepszych technologii. Nasze oczekiwania kierujemy w stronę rozwiązań wspierających pracę operatorów takich jak inteligentna analiza obrazu z wykorzystaniem sieci neuronowych i uczeniem maszynowym w celu detekcji niebezpiecznych zachowań typu bójka, malowanie graffiti itp. Na bazie dotychczasowych doświadczeń planujemy w miarę możliwości doposażenie punktów kamerowych z kamerami obrotowymi PTZ w kamery stacjonarne lub multisensorowe tak, aby monitorować obraz w zakresie 360 st.
Powiedzmy o czekających Państwa zmianach i wyzwaniach
Zakład w czasie swojej 16 letniej działalności zawsze dbał o rozwój techniczny oraz wykorzystanie najnowszych rozwiązań dostępnych w dziedzinie monitoringu wizyjnego. Wyspecjalizowany Dział Techniczny Zakładu posiada rozległe kontakty z producentami sprzętu wizyjnego i urządzeń sieciowych. Często dostajemy do testowania najnowsze rozwiązania, przeprowadzamy praktyczne sprawdzanie sprzętu, przy współpracy z naszymi operatorami. Patrząc obiektywnie na monitoring wizyjny musimy wziąć pod uwagę kilka aspektów związanych z taką działalnością. Przede wszystkim cel, jaki spodziewamy się osiągnąć, możliwości finansowe i związane z nimi możliwości i osiągnięcia techniczne, ale z drugiej strony zapewnić ścisłą kontrolę dostępności i wykorzystania materiałów w taki sposób pozyskanych. W najbliższym czasie obszarami naszych zainteresowań z możliwością ewentualnych wdrożeń będą następujące zagadnienia:
1. Kamery zintegrowane stacjonarne i obrotowa w jednej obudowie - Nowością na rynku monitoringu wizyjnego są kamery typu UFO, które zaczęliśmy testować w tym roku. Budowa ich przypomina latający spodek UFO. Dół kamery jest wyposażony w moduł obrotowy, natomiast dookoła umieszczone są cztery kamery stacjonarne umożliwiające nagrywanie obrazu 360 stopni. Zatem w monitorowanej przestrzeni nie da się nie zarejestrować zdarzenia, w przypadku obserwacji przez kamerę obrotową innego fragmentu obszaru będącego w zasięgu tej kamery. W 2020r. planujemy zamontowanie w wybranych lokalizacjach kilka kamer typu UFO.
2. Analityka - W latach 2019 - 2020 planujemy przetestowanie analityki obrazu z kamer w warunkach miejskich (np. zliczanie obiektów, osób, pojazdów, momentu przekraczania wyznaczonej linii, detekcję ruchu, kontrolę przepustowości przejść). Do tej pory nie było rozwiązań umożliwiających analitykę obrazu przy zastosowaniu kamery obrotowej. Po wprowadzeniu do systemu kamer stacjonarnych, w niektórych wybranych lokalizacjach uruchomimy instalację testową takich rozwiązań. Jednakże należy wziąć pod uwagę, że do niektórych zastosowań analityka się niestety nie nadaje i jej uruchomienie jest co najmniej niewskazane. Należy o tym pamiętać i dobrze dobierać rozwiązania do konkretnych zagrożeń i panujących warunków, aby analityka nie generowała dużej ilości fałszywych alarmów w konsekwencji utrudniając a nie wspomagając pracę operatorów.
3. Zdalny dostęp do kamer monitoringu miejskiego - Zakład zamierza uruchomić licencje umożliwiające zdalny dostęp do platformy cyfrowej Genetec Security Center. Dostęp umożliwi podgląd kamer na przenośnym urządzeniu (smartfon, tablet), jednocześnie urządzenie może spełniać funkcje kamery z możliwością podglądu obrazu na platformie Genetec. W pierwszej fazie planujemy udostępnienie takiej mobilnej aplikacji dla Prezydenta m.st. Warszawy oraz dyrektora Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego i innych uprawnionych osób, która umożliwi bieżący podgląd na przebieg uroczystości i imprez masowych odbywających się w zasięgu kamer monitoringu miejskiego.
4. Zastąpienie kamery obrotowej przez jedną lub dwie kamery stacjonarne - Taka potrzeba wynika po pierwsze ze zmieniającej się topografii przestępczości i jej charakteru, wtedy, gdy kamera przestała przynosić wymierne rezultaty albo nastąpiła w wyniku przebudowy ulic zupełna zmiana infrastruktury miasta w tym miejscu. W takim przypadku często kamera obrotowa staje się zbędna, ponieważ ma zawężony obszar do monitorowania. W takiej sytuacji powstała koncepcja zdemontowania kamery obrotowej, a na jej miejsce zamontowanie jednej lub dwóch kamer stacjonarnych, oczywiście z rejestracją obrazu. W żadnym przypadku nie zlikwidujemy punktu kamerowego, ponieważ spełnia on w dalszym ciągu swoją funkcję prewencyjną. Zakład nie raz spotkał się z protestami mieszkańców, gdy jakaś kamera była demontowana z powodu przebudowy ulic lub remontu budynku, na którym była zamontowana.
5. Monitoring miejsc istotnych dla Miasta - Proponujemy w najbliższym możliwym czasie poszerzenie efektywności systemu o objęcie monitoringiem miejsc szczególnie ważnych dla historii, kultury i społecznego wymiaru m.st. Warszawy. Dodana funkcja systemu umożliwi przeciwdziałanie i potencjalne wykrycie sprawców zdarzeń związanych z dewastacją, profanacją i niszczeniem takich obiektów jak pomniki, cmentarze, obiekty kultury narodowej czy obiekty użyteczności publicznej. Przy monitorowaniu tego rodzaju obiektów zamierzamy wykorzystać kamery stacjonarne, co umożliwi przetestowanie możliwości zastosowania analityki obrazu (przekraczania wyznaczonej linii, detekcja ruchu) wspomagającej istotnie pracę operatorów centrów oglądowych.
6. Kamery mobilne - Chcemy też wykorzystywać kamery mobilne montowane czasowo na okres trwania jakiegoś zdarzenia, demonstracji czy przewidywanego zagrożenia. Po zrealizowaniu swojego zadania zostaną przeniesione w inne wyznaczane miejsce.
A czym sam Zakład, jego struktura, będą się w najbliższym czasie zmieniać?
Kierując warszawskim miejskim monitoringiem wizyjnym dostrzegamy potrzeby zmian w funkcjonowaniu Zakładu, organizacji pracy operatorów monitoringu, możliwości działania kamery bez czynnika osobowego (tylko do rejestracji), możliwości wykorzystania aplikacji wspomagających pracę operatorów. Realizując cel, dla którego Zakład został utworzony musimy wziąć pod uwagę oczekiwania mieszkańców i różnych organizacji społecznych zainteresowanych ładem i porządkiem w mieście. Mając na uwadze obecne uwarunkowania, przeprowadzone analizy oraz trendy wynikające z prowadzonej polityki ekonomicznej dotyczącej samorządów musimy poszukiwać ciągle nowych rozwiązań technicznych, Ja, jako Dyrektor Zakładu Obsługi Systemu Monitoringu poszukując nowych rozwiązań i technologii, optymalizując pracę operatorów i całego systemu liczę, że te działania spotkają się z aprobatą mieszkańców i władz miasta, a także pozwolą obniżać koszty instalacji i eksploatacji kamer, bez obniżania czynnika efektywności i jakości.