Psychiatria już od dłuższego czasu jest wyjątkowo zaniedbaną dziedziną medycyny w Polsce. Boryka się ona m.in. z brakami kadrowymi oraz z niedofinansowaniem. Fakt ten jest o tyle niepokojący, że stale rośnie liczba dzieci i młodzieży wymagających opieki w tym zakresie, jednocześnie wzrasta też zapotrzebowanie na specjalistów z tej branży. Tę przysłowiową “dziurę” stara się załatać Centrum Psychologii i Psychoterapii ,,Euro-Medica” Sp. z o. o. z siedzibą w Zamościu.
Rozmowa z Sabiną Myjak – psychologiem, psychoterapeutą oraz koordynatorem filii w Rzeszowie, CPiP “Euro-Medica” Sp. z o.o.
Obecnie trwają prace nad reformą zdrowia w zakresie psychologii, psychoterapii oraz psychiatrii dzieci i młodzieży. Jakie są jej nowe założenia?
Prace nad nową reformą rozpoczęły się jeszcze w 2018 r. Wówczas został powołany do życia Zespół ds. Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży. Reforma zakłada istnienie trzech poziomów referencyjności, z których najważniejszym jest tzw. bazowy, czyli I poziom referencyjny, w ramach którego my działamy. W praktyce polega on na diagnozowaniu i otaczaniu opieką dzieci i młodzieży, a jego celem jest odciążenie szpitali psychiatrycznych pod względem tzw. pierwszego kontaktu. Kluczowym jego elementem jest to, aby te podstawowe świadczenia były dostępne w środowisku zamieszkania pacjenta oraz aby mógł on korzystać z nich bezpłatnie i bez skierowania.
Od jakiegoś czasu rośnie liczba dzieci i młodzieży, które potrzebują pomocy w zakresie swojego zdrowia psychicznego. Proszę powiedzieć, jakie świadczenia – w ramach nowej reformy - ma do zaoferowania "Euro-Medica"?
Istotnie, przeprowadzone zostały badania wraz z Ministerstwem Zdrowia oraz Ministerstwem Edukacji w tym zakresie, a ich wyniki są zatrważające, mianowicie: co 7. dziecko w Polsce jest niezadowolone ze swojego stanu zdrowia psychicznego, a ok. połowa dzieci i nastolatków do 18. roku życia odczuwa znacznie pogorszone samopoczucie. To bardzo niepokojące, że tego typu kryzysy coraz częściej zaczynają się już w bardzo młodym wieku. Dlatego, mając na uwadze obecne tendencje i potrzeby, jako “Euro-Medica” cały czas się rozwijamy, otwierając nowe gabinety i zatrudniając nowych specjalistów. Obecnie działamy już w 12 miastach w Polsce, w których posiadamy 60 gabinetów. Współpracujemy także ze szkołami, instytucjami społecznymi oraz z rodzinami. Stale poszerzamy pakiet świadczeń, także tych nierefundowanych przez NFZ. Młody człowiek, który trafia do naszego ośrodka, najpierw jest diagnozowany przez jednego z naszych psychologów, który następnie ustala odpowiednią scieżkę działania i pomocy dla danego dziecka. Następnie wdrażane są odpowiednie procedury i kierunki terapii.
Jak następujące po sobie zdarzenia związane z pandemią i wojną w Ukrainie wpłynęły na zdrowie psychiczne młodych ludzi?
Pandemia i sytuacja u naszych wschodnich sąsiadów miały ogromne znaczenie dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. COVID wprowadził izolację i wywołał duże nasilenie problemów w ich psychice, które, być może, już wcześniej istniały. Kiedy pandemia została w miarę opanowana i zaczęliśmy nabierać zaufania do otaczającego nas świata, wybuchła wojna w Ukrainie, która bardzo mocno zachwiała poczucie bezpieczeństwa u młodych ludzi i nasiliła lęki w obawie przed przyszłością. Pojawiały się też różne informacje z mediów publicznych, które potęgowały strach i niepewność u młodych ludzi. I tutaj jest też ogromne wyzwanie dla rodziców, którzy przede wszystkim powinni być dla nich głównym źródłem informacji, ale i wsparcia.
Jak przedstawia się aktualny poziom opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży w Polsce?
Przez lata psychiatria jako dziedzina medycyny była bardzo zaniedbywana w naszym kraju. Tak jest do dziś. Brakuje specjalistów oraz pieniędzy na funkcjonowanie placówek. Wg obliczeń, na jednego psychiatrę w Polsce przypada aż ponad 11 tys. dzieci. Wprawdzie wspomniany wcześniej I poziom referencyjny funkcjonuje bardzo dobrze, jednak pozostałe dwa praktycznie nie istnieją. Nad tym staramy się pracować, jednak już widzimy, że jeszcze trochę czasu upłynie, zanim te systemy zostaną wdrożone. Chcemy “odczarować” tę dziedzinę medycyny. Przy okazji pragniemy też obalić mit, mianowicie - w naszym społeczeństwie ciągle funkcjonuje przekonanie, że wizyta u psychyloga, psychoterapeuty czy psychiatry jest powodem do wstydu. Tymczasem to nieprawda, bowiem są sytuacje w zakresie zdrowia psychicznego, kiedy trzeba jak najbszybciej pomóc młodemu człowiekowi, już na wcześniejszym etapie zaburzeń, zanim kryzys wewnętrzny się nasili. Warto dodać, że dzięki szybkiej interwencji specjalistów z tej branży, udało się pomóc ogromnej ilości pacjentów już na wczesnym etapie rozwoju choroby.
Rozmawiała Zuzanna Pawełczyk