Ten szczególny rodzaj dłużnych papierów wartościowych mogą emitować zarówno samorządy, jak i spółki komunalne, których głównym przedmiotem działalności jest zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnych lub wykonywanie zadań z zakresu użyteczności publicznej. Obligacje przychodowe choć mało popularne, są nie tylko bardzo korzystnym sposobem sfinansowania przedsięwzięć przez emitenta, ale także interesującą ofertą dla inwestora. Pozwalają na elastyczne ustalenie warunków spłat z tytułu emisji, ograniczenie odpowiedzialności emitenta, a nawet nie jest konieczne ich uwzględnianie przy wyliczaniu limitów zadłużenia – czym tak właściwie charakteryzują się obligacje przychodowe?
Cechy obligacji przychodowych:
Jedną z kluczowych cech tego rodzaju obligacji jest zapewnienie ich posiadaczom pierwszeństwa w zaspokajaniu roszczeń ze wskazanego przez emitenta majątku oraz z określonego strumienia stałych przychodów otrzymywanych przez emitenta. Przedsięwzięciami, które mają generować środki niezbędne do spłaty zobowiązań mogą być zarówno przedsięwzięcia sfinansowane środkami pozyskanymi z tytułu emisji, jak i inne przedsięwzięcia wskazane przez emitenta, nawet jeżeli nie były finansowane środkami pozyskanymi z emisji obligacji przychodowych.
Ważną cechą obligacji przychodowych jest możliwość ograniczenia odpowiedzialności przez emitenta z tytułu emisji tychże obligacji. Odpowiedzialność emitenta może zostać ograniczona do kwoty określonych przychodów lub do wartości zdefiniowanego majątku przedsięwzięcia. Zabezpieczeniem jest wówczas jedynie precyzyjnie określony i wyodrębniony strumień przychodów (np. wpływy z tytułu zawartej z miastem umowy na świadczenie usług komunikacyjnych) lub część majątku gminy, czy spółki komunalnej (np. tabor zakupiony ze środków pozyskanych z emisji). Warto pamiętać, że omówione wyżej ograniczenie odpowiedzialności emitenta nie jest jego obowiązkiem, a jedynie uprawnieniem, z którego może skorzystać.
Obligacje przychodowe są idealnym rozwiązaniem dla sfinansowania wszelkiego typu inwestycji infrastrukturalnych, w ramach których istnieje możliwość wyodrębnienia określonego majątku projektu oraz określenie strumienia płatności za korzystanie z usług oferowanych przez emitenta obligacji.
Korzyści wynikające z obligacji przychodowych dla emitenta:
Niebywałą korzyścią dla emitenta jest szansa sfinansowania przedsięwzięć niezbędnych do poprawy standardów życia lokalnej społeczności, m.in.: inwestycji wodno-kanalizacyjnych, w zakresie transportu publicznego czy infrastruktury sportowej.
Ponadto emisja obligacji przychodowych stwarza możliwość elastycznego ustalenia warunków spłaty zadłużenia w powiązaniu z przychodami z tego tytułu (np. w zakresie określenia karencji w spłacie, formy wykupu, wysokości marży oraz oprocentowania). Emisja obligacji przychodowych pozwala także na wspomnianą wcześniej możliwość ograniczenia odpowiedzialności emitenta wyłącznie do przychodów z finansowanego projektu oraz majątku przedsięwzięcia finansowanego z emisji.
Atrakcyjność tego rodzaju papierów wartościowych wynika również z braku konieczności uwzględniania zadłużenia z tytułu obligacji przychodowych przy wyliczaniu limitów zadłużenia obowiązujących jednostki samorządu terytorialnego.
Warto podkreślić, że obligacje przychodowe pozwalają pozyskać kapitał spółkom komunalnym, które nie będąc nastawione na generowanie zysków, często nie posiadają wystarczającej zdolności kredytowej, by w dłuższej perspektywie pozyskać zewnętrzne finansowanie.
Korzyści wynikające z obligacji przychodowych dla inwestora:
Obligacje przychodowe uprawniają obligatariusza do zaspokojenia swoich roszczeń (z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta) z przychodów lub majątku przedsięwzięć, które zostały sfinansowane ze środków uzyskanych z tytułu emisji obligacji, lub z przychodów innych przedsięwzięć określonych przez emitenta. Co więcej, zarówno przedsięwzięcia, z których środki zostaną przeznaczone na realizację świadczeń z obligacji przychodowych, jak i sposób obliczenia przychodów z inwestycji są określane w uchwale emisyjnej, co daje inwestorom możliwość pełnej oceny spodziewanych zysków i ponoszonego ryzyka.
Dodatkowym zabezpieczeniem dla inwestorów jest co do zasady zakaz zbywania lub obciążania przez emitenta składników majątkowych przedsięwzięcia. Natomiast wierzytelności tworzące przychody, do których obligatariuszom przysługują uprawnienia, nie mogą być przedmiotem zabezpieczenia, zastawem ani też nie mogą być zbyte na osoby trzecie.
Korzystnym z punktu widzenia inwestorów są także szerokie obowiązki informacyjne leżące po stronie emitentów. W szczególności obowiązek poinformowania po zakończeniu emisji o łącznej wysokości zadłużenia z tytułu tych obligacji oraz udostępniania obligatariuszom co najmniej raz w roku sprawozdania zawierającego informacje o sumie przychodów z przedsięwzięcia, które wpłynęły na dedykowany rachunek bankowy.
Przychody ze wskazanego źródła są kierowane na specjalny rachunek bankowy, który jest wyłączony zarówno spod egzekucji (do wysokości kwoty zobowiązania emitenta wobec obligatariuszy), jak i masy upadłościowej emitenta. Dokonywane transakcje na wspomnianym rachunku są ograniczone w zakresie wypłat środków dla celów innych niż zaspokojenie roszczeń obligatariuszy uprawnionych z obligacji przychodowych. Wzmacnia to pozycje prawną obligatariuszy oraz w istotny sposób ogranicza ich ryzyko.
Inwestorzy mają możliwość osiągnięcia wyższej rentowności w porównaniu do tradycyjnych obligacji komunalnych jeśli źródło zaspokojenia wierzycieli zostanie ograniczone jedynie do majątku oraz przychodu ze wskazanego przez emitenta przedsiębiorstwa.
Podsumowując, obligacje przychodowe stanowią świetną alternatywę wobec kredytu czy normalnych obligacji komunalnych. Mała ich popularność wynika obecnie w większym stopniu z niewiedzy ekonomicznej oraz braku doświadczenia samorządów w zakresie emitowania tego rodzaju obligacji, niż z ich małej atrakcyjności. Do tej pory w Polsce zrealizowanych zostało kilka emisji bezpośrednio przez jednostki samorządu terytorialnego oraz kilkanaście emisji przez spółki komunalne. Mając na uwadze coraz wyższe poziomy zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego, emisja obligacji przychodowych może wkrótce stać się głównym sposobem na gromadzenie wkładu własnego, koniecznego przy inwestycjach finansowanych przy udziale funduszy Unii Europejskiej, bez jedoczesnego przekraczania limitów zadłużenia.
Foto: Aesco Group
Źródło: Dom Maklerski NWAI / PAP MediaRoom.pl