Bywa, że rodzice decydują się na spłatę zobowiązania finansowego zaciągniętego tylko przez ich dziecko. Czy taka spłata może zostać uznana za darowiznę? Czy zawsze trzeba płacić podatek od darowizny? Na kim spoczywa obowiązek podatkowy? Czy istnieje sposób, który pozwala ustrzec się przed niechcianym opodatkowaniem? Odpowiedzi na ważne pytania podchodzące pod tematykę darowizn udzielił serwis Businessinsider.com.pl i podpowiedział, jak uniknąć podatku od darowizny przy spłacie kredytu hipotecznego.
Darowizna, zgodnie z oficjalną definicją art. 888 kodeksu cywilnego, jest formą umowy, wedle której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. W skład darowizny mogą wchodzić pieniądze lub wszelkie dobra materialne, które podmiot decyduje się przekazać komuś innemu, nie oczekując nic w zamian. Jej podstawowe cechy są również określone w art. 26 ust 1 pkt 9 i ust 7 i brzmią następująco:
- można ją podarować konkretnej organizacji działającej na rzecz określonych celów społecznych;
- przekazywana jest w roku podatkowym, z którego podatnik ma obowiązek się rozliczyć;
- podmiot pozostaje zobowiązany do wystosowania sprawozdania z otrzymanych darowizn, jeżeli były one podstawą do odliczenia podatkowego;
- o kwotę samej darowizny pomniejszana jest podstawa do opodatkowania.
Obecnie, podatkowi nie podlega darowizna o wartości nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku, która wynosi:
- 36 120 zł – dla osób należących do I grupy podatkowej,
- 27 090 zł – dla osób należących do II grupy podatkowej,
- 5733 zł – dla osób należących do III grupy podatkowej.
Te limity obowiązują od 1 lipca 2023 r., czyli od wejścia w życie podwyżek kwot wolnych w podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 2023 poz. 1059). Przynależność do poszczególnych grup zależy od pokrewieństwa z darczyńcą.
- Do I grupy należą: małżonek, zstępni (syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie.
- Do II grupy należą zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
- Do III grupy inni nabywcy.
W ramach grupy I wyróżnia się tzw. grupę 0., do której należą małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym i macocha. Osoby z grupy zerowej są uprawnione do całkowitego zwolnienia z podatku. Musi to jednak ulec zgłoszeniu na określonych warunkach – wskazał serwis.
Darczyńcą może być zarówno osoba fizyczna, jak i podmiot prawny, np. firma lub spółka. Idealnym przykładem są wszelkie stowarzyszenia oraz fundacje, które często korzystają z ofiarności osób prywatnych oraz niezależnych przedsiębiorstw. Mogą one także same przekazać fundusze oraz dobra materialne innej organizacji. Do zawarcia umowy darowizny jest uprawniona każda osoba fizyczna oraz zarejestrowane stowarzyszenie. Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn (z dnia 28 lipca 1983 r.) obowiązek podatkowy spoczywa na podmiocie nabywającym rzeczy lub wszelkie prawa własności – wyjaśniono dalej.
W sytuacji, gdy ktoś decyduje się wspomóc finansowo inny podmiot w spłacie pożyczki, aby uniknąć obciążenia z tytułu podatku od darowizn, powinien oficjalnie przystąpić do kredytu. Dzięki temu taka osoba staje się solidarnym kredytobiorcą i, finansując spłatę, reguluje także własne zobowiązania. W świetle prawa podmioty mające wspólne zadłużenie stają się dłużnikami solidarnymi — to natomiast ma istotne znaczenie podczas dochodzenia roszczeń wierzyciela. Przykładowo, rodzice — po zawarciu umowy w ten sposób — chcą sfinansować całość lub część rat kredytu dziecka. Nie będzie to wówczas postrzegane jako darowizna ani nie poskutkuje powstaniem po stronie wnioskodawcy obowiązku podatkowego - stwierdzono.
W przypadku darowizny obowiązek podatkowy spoczywa w całości na osobie obdarowanej. Jeżeli podatnik zaciągnął samodzielnie kredyt hipoteczny, np. na zakup mieszkania lub innej nieruchomości, a z uwagi na trudną sytuację finansową w jego spłacie pomaga mu inny podmiot, podatnik uzyskuje tym samym przysporzenie majątkowe. To z kolei oznacza konieczność późniejszej regulacji należności. Jeżeli dochodzi do przekazania darowizny pomiędzy członkami najbliższej rodziny, wówczas istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku na mocy art. 4a ustawy od spadków i darowizn – zaznaczono w informacji.
W takiej sytuacji niezbędne jest złożenie przez podatnika do urzędu skarbowego zgłoszenia SD-Z2 w terminie nie późniejszym niż sześć miesięcy od dnia otrzymania darowizny. Gdy w skład datku wchodzą pieniądze, bardzo ważne jest, aby został on zrealizowany na konto obdarowanego w formie przelewu bankowego lub bezpośredniego przekazu pocztowego. To niezmiernie istotna kwestia, gdy chce się uniknąć konieczności zapłacenia podatku od darowizny. Osoby realizujące spłatę kredytu innego podmiotu, będące jednocześnie współkredytobiorcami, nie muszą składać zgłoszenia SD-Z2, ponieważ ich forma pomocy nie ma charakteru umowy mającej na celu nieodpłatne przekazanie majątku – podkreślono w wyjaśnieniu.
W świetle prawa podatkowego (art. 366 kodeksu cywilnego) wspólny kredyt stanowi umowę cywilnoprawną zobowiązującą kilku dłużników do zaspokojenia wierzyciela. W zależności od sytuacji wierzyciel może zażądać całości bądź jedynie części należności od wszystkich osób łącznie, od tylko kilku lub każdego z osobna. Co więcej, uregulowanie części świadczenia pożyczkodawcy przez którykolwiek podmiot nie zwalnia z tego obowiązku pozostałych. Zgodnie z istotą solidarnej odpowiedzialności dłużników wszyscy pozostają zobowiązani do zupełnego spłacenia należności u kredytodawcy - podano.
Z tego wynika, iż każda z takich osób jest równie odpowiedzialna za całość długu. To prowadzi do sytuacji, w której instytucje finansowe mogą żądać spłaty pełnej kwoty pożyczki nawet od jednego dłużnika, który akurat dysponuje największą zdolnością kredytową. Przykładowo, jeśli osoba fizyczna pozyskuje nieruchomość wyłącznie do własnego użytku (a więc jest jej jedynym i pełnoprawnym właścicielem), za pieniądze pozyskane z kredytu hipotecznego zaciągniętego solidarnie np. z rodzicami, nie dochodzi do proporcjonalnego rozdzielenia długu. Każda z tych osób jest w takim samym stopniu obciążona odpowiedzialnością za spłatę należności. Dodatkowo bank jest w pełni upoważniony do egzekwowania długu od wybranej przez siebie osoby – czytamy w wyjaśnieniu.
Aby wiedzieć, jak uniknąć podatku od darowizny przy spłacie kredytu hipotecznego, należy upewnić się, kiedy występuje zjawisko obowiązku podatkowego. Wzięcie pożyczki na podstawie zobowiązania solidarnego nie generuje konieczności spłaty podatku. Sama umowa pożyczkowa stanowi odrębny stosunek zobowiązany, powodując tym samym, iż regulacja zaciągniętych świadczeń finansowych w przypadku wspólnego kredytu nie jest postrzegana jako darowizna – zaznaczono w podsumowaniu. (jmk)
Foto: Bankier //
Źródło: Businessinsider.com.pl