Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Gdańsku:
między tradycją a wymaganiami nowoczesnego rynku
Obecna działalność ośrodków medycyny pracy w Polsce pozwala rzucić nowe światło na wyzwania stojące przed tym sektorem. Przykład Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Gdańsku pokazuje ewolucję organizacji i zadań, które mają wpływ na jakość świadczeń medycznych, warunki pracy kadry i rozwój współpracy z kluczowymi interesariuszami. Wdrożone rozwiązania i systemy budzą uznanie w zakresie adaptacyjności wobec dynamicznych zmian w gospodarce i prawie.
Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy (WOMP) w Gdańsku, funkcjonuje z definicji jako jednostka Marszałka Województwa Pomorskiego, której działalność opiera się na ustawowych regulacjach oraz zadaniach stawianych przez władze samorządowe. Przez 6 dekad działalności instytucja przeszła ewolucję organizacyjną – od powołania do życia w 1963 roku, przez transformację w Specjalistyczny Przemysłowy Zespół Opieki Zdrowotnej (1979 r.), aż po przekształcenie w obecną strukturę w 1992 r.
Celem Ośrodka jest ochrona zdrowia pracujących przed wpływem niekorzystnych warunków związanych ze środowiskiem pracy i ze sposobem jej wykonywania oraz sprawowania nad nimi profilaktycznej opieki zdrowotnej w duchu budowania „strefy wellbeing” i „dobrej pracy”. Jako jednostka budżetowa realizuje ambulatoryjne świadczenia zdrowotne z zakresu medycyny pracy, badania kierowców, w tym specjalistyczne dla transportu drogowego, a także dla posiadaczy broni.
Rola WOMP jako jednostki odwoławczej oraz podmiotu orzekającego o chorobach zawodowych ukazuje, jak ważna jest niezależność w ocenie stanu zdrowia pracowników. Wartym podkreślenia jest, że placówka posiada jedyną w regionie poradnię medycyny pracy skierowaną do młodocianych, co wskazuje na rosnące zapotrzebowanie na kompleksową opiekę profilaktyczną.
Systemowe zadania
Realizacja postawionych celów wymaga nie tylko stosowania rygorystycznych norm prawnych, ale również wdrażania szeregu systemów: zarządzania jakością, bezpieczeństwem informacji, ochroną środowiska, BHP czy ciągłością działania i przeciwdziałaniu korupcji. Posiadanie przez placówkę aż sześciu norm ISO wskazuje na wysoki poziom formalizacji procesów i praktyczną skuteczność w kontekście realiów polskiego rynku pracy.
Wdrożenie w WOMP systemu STANDARD+ „Protection+Reliability+Safety” (Ochrona. Niezawodność. Bezpieczeństwo) oraz uzyskanie licznych certyfikatów ISO to elementy, które są gwarancją wysokiej jakości świadczonych usług. Certyfikacja ta przekłada się na realne minimalizowanie ryzyka wystąpienia zakażeń, ich zapobieganie, a w przypadku stwierdzenia wystąpienia, potwierdzenie gotowości do działania w stanie epidemii . Wszystkie wdrożone normy spięte są w Zintegrowany System Zarządzania.
WOMP przeprowadził samoocenę w zakresie zarządzania organizacją z zastosowaniem pięciostopniowej strategii odporności w czasie pandemii covid-19. Analiza kultury zarządzania Lean Management stała się tematem pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. Małgorzaty Wiśniewskiej. Działalność i dobre praktyki WOMP były inspiracją już dla dwóch prac magisterskich, jednej licencjackiej i jednej inżynierskiej.
Rozwój kompetencji
WOMP nie tylko wykonuje badania i usługi medyczne. Został jednostką akredytowaną do prowadzenia szkoleń w zakresie specjalizacji lekarskiej – medycyny pracy. Jednostka angażuje się w szkolenia specjalistyczne, zarówno dla lekarzy, pielęgniarek, jak i innych profesjonalistów. Zgodnie z dobrymi praktykami, wynikającymi, m.in. ze standardów zarządzania, szkolenia te są zaplanowane, prowadzone systematycznie, a także udokumentowane pod względem ich skuteczności. Jednakże, doświadczenia ostatnich lat pokazują, że pandemia i lockdown wymusiły konieczność weryfikacji wielu metod, a jednocześnie pokazały, jak dużym wyzwaniem było utrzymanie ciągłości edukacyjnej w warunkach kryzysowych. W związku z tym, we współpracy z Portalem Medycyna Pracy stworzono specjalną stronę internetową dla szkoleń umożliwiającą rejestrację uczestników wykładów i przekazywanie im informacji i materiałów związanych z transmisją szkoleń za pomocą platformy internetowej YouTube.
Interdyscyplinarna współpraca
Wartym szczególnej uwagi jest rozbudowana sieć współpracy gdańskiego WOMP z uczelniami i innymi instytucjami publicznymi – od Państwowej Inspekcji Pracy, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Pomorskiego Urzędu Marszałkowskiego i Wojewódzkiego, Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, poprzez uczelnie: Fahrenheita, Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, aż po organizację Pracodawców Pomorza. WOMP współpracuje także w ramach programu unijnego z zakresu medycyny pracy „Jacardi” z Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu.
Wdrożenie programów unijnych oraz kooperacja z jednostkami naukowymi, stanowią dowód na próbę integracji tradycyjnych metod opieki medycznej z nowoczesnymi rozwiązaniami badawczymi. Złożoność współpracy wymaga ciągłego monitoringu efektywności i elastyczności, szczególnie w obliczu dynamicznych zmian legislacyjnych i ekonomicznych.
Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Gdańsku jest także aktywnym uczestnikiem szeregu konferencji. W ostatnim czasie m.in. brał udział w komitecie organizacyjnym, radzie programowej oraz czynnie występował w konferencjach organizowanych przez NOT – „Q doskonałości” czy Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy. Ponadto uczestniczył w Ogólnopolskiej IV Krajowej Konferencji Pielęgniarek Medycyny Pracy, Pomorskich i Łódzkich Dniach Medycyny Pracy oraz XIV Krajowym Zjeździe Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy.
Promocja zdrowia
Gdański Ośrodek realizuje szereg programów profilaktycznych i prozdrowotnych – od promocji zdrowej skóry, przez programy antynikotynowe i antyalkoholowe, profilaktykę chorób zakaźnych (grypa, pneumokoki i kleszczowe zapalenie mózgu). aż po kampanie edukacyjne dotyczące zdrowia kręgosłupa, narządu głosu, metabolizmu i zapobieganiu wypaleniu zawodowemu. Te ambitne inicjatywy mają realny, długofalowy wpływ na poprawę jakości życia. W kontekście dynamicznie zmieniającego się rynku, dużym wyzwaniem pozostaje połączenie wysokich oczekiwań dotyczących promocji zdrowia z ograniczonymi zasobami, zarówno ludzkimi, jak i finansowymi.
***
Działalność Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Gdańsku odzwierciedla mocne strony tego sektora działalności publicznej, jak i jego wyzwania. System certyfikacji, interdyscyplinarna współpraca i kompleksowy zakres usług zasługują na duże uznanie, podobnie jak umiejętność radzenia sobie z narastającymi wyzwaniami, związanymi z elastycznym wdrażaniem norm, adaptacją do zmian oraz integracją nowoczesnych technologii z tradycyjnymi metodami medycyny. Bez wątpienia istnieje konieczność nieustannego wprowadzania udoskonaleń i innowacji, tak by Ośrodek mógł nadal skutecznie sprostać oczekiwaniom, zarówno pracowników, jak i pracodawców w zmieniających się realiach społeczno-gospodarczych.
Joanna Chrustek
