Podmioty powiązane współpracujące ze sobą w zakresie dostawy towarów lub świadczenia usług muszą ustalić warunki transakcji takie same jak podmioty rynkowe. W związku z tym częstą praktyką jest bazowanie na benchmarkach lub na kosztach planowanych, które następnie są porównywane z kosztami realnymi. W przypadku pojawienia się różnic konieczna jest korekta ceny transferowej, mająca na celu wyrównanie cen do poziomu rynkowego. Ustawa o podatku od towarów i usług nie wskazuje wyraźnie, czy korekta ceny transferowej dokonywana pomiędzy podmiotami powiązanymi (lub inna korekta rentowności) powinny być uznane za zdarzenia podlegające lub niepodlegające VAT.
Opinia Komisji Europejskiej
Tytułem wstępu warto wspomnieć, że tematyka korekty ceny transferowej w kontekście VAT była przedmiotem wniosków sformułowanych przez Grupę Ekspertów ds. VAT działającą w ramach Komisji Europejskiej. Wskazania Grupy Ekspertów zostały opisane w dokumencie z dnia 18 kwietnia 2018 r. (VEG nr 071 REV2).
Zgodnie z opinią Grupy Ekspertów ds. VAT korekty cen transferowych należy traktować jako znajdujące się „poza zakresem regulacji VAT” w przypadku, gdy obie strony mają pełne prawo do „odzyskania” podatku. Jedynie w sytuacji, gdy jeden z przedsiębiorców nie ma pełnego prawa do zwrotu VAT, korekta ceny transferowej powinna zostać opodatkowana VAT, jeżeli oczywiście istnieje wystarczająco bezpośredni związek między płatnościami wynikającymi z korekty a konkretnymi dostawami.
Dodatkowo według Grupy Ekspertów ds. VAT w przypadku, gdy korekta cen transferowych może być powiązana z pierwotną dostawą, rozliczenie korekty VAT jest traktowane tak samo, jak pierwotna dostawa. „Powiązanie” wymaga, aby korektę cen transferowych można było zrobić tak, aby powiązać poszczególne części korekty z każdym pojedynczym sprzedawanym towarem lub świadczoną usługą. W przypadku towarów takie powiązanie jest stosunkowo proste do wykonania. Problematyczna sytuacja powstaje jednak w odniesieniu do usług, w przypadku których często płatność korygująca ma na celu osiągnięcie uzgodnionej marży zysku, która nie jest transakcją podlegającą opodatkowaniu VAT.
Podejście polskich organów podatkowych i sądów
Zgodnie z obecnym podejściem polskich organów podatkowych i sądów administracyjnych korekta ceny transferowej może zostać uznana za będącą poza regulacjami podatku VAT i może być rozliczona na podstawie noty księgowej.
Polska ustawa o VAT nie zawiera również żadnych bezpośrednich przepisów dotyczących konsekwencji VAT w przypadku korekty cen transferowych. W związku z tym nie można wykluczyć, że organy podatkowe będą skłaniać się do traktowania korekty cen transferowych obniżającej podatek należny jako nieobjętej zakresem podatku VAT. Przykładowo w interpretacji z dnia 7 kwietnia 2020 r., sygn. akt 0114-KDIP2-2.4010.47.2020.1.SJ, Dyrektor KIS wskazał, że takie korekty służą zniwelowaniu różnic w rentowności pomiędzy planowanym a realnym poziomem rentowności i w związku z tym pozostają poza zakresem ustawy o VAT. Inną przyczyną korekt wskazywaną przez organy podatkowe są rozbieżności pomiędzy ustaloną ceną a wynikami analizy porównawczej, co wymusza konieczność zmiany ceny transferowej. W takim przypadku mamy również do czynienia z czynnością będącą poza zakresem VAT (por. interpretacja z dnia 24 czerwca 2019 r., sygn. akt 0111-KDIB1-2.4010.98.2019.5.AW).
Z kolei w interpretacji z dnia 3 stycznia 2020 r., sygn. akt 0111-KDIB3-1.4012.754.2019.1.KO, Dyrektor KIS potwierdził, że w przypadku, gdy korekta marży na sprzedaży jest dokonywana na poziomie zysku operacyjnego, a nie na poziomie zysku ze sprzedaży poszczególnych towarów, to taka korekta jest poza regulacjami ustawy o VAT. Innymi słowy, w sytuacji, gdy korekta dokonywana jest w celu urynkowienia całościowej marży ze sprzedaży, znajduje się poza VAT, a w sytuacji odniesienia korekty do poszczególnych towarów należy taką transakcję opodatkować VAT.
Kryteria formalne korekty na potrzeby CIT
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na kryteria formalne w przypadku dokonywania korekty cen transferowych między podmiotami powiązanymi. Zgodnie z art. 11e ustawy o CIT, aby dokonać korekty cen transferowych, niezależnie od tego, czy jest to korekta kosztowa, czy przychodowa, muszą zostać spełnione określone kryteria:
• transakcje kontrolowane dokonane przez podatnika były niezgodne z zasadą ceny rynkowej;
• nastąpiła istotna zmiana okoliczności ważnych z punktu widzenia ustalenia warunków transakcji lub są znane faktycznie poniesione koszty lub znany jest uzyskany dochód niezbędny do obliczenia ceny transferowej i konieczne jest skorygowanie ceny transferowej w celu zachowania transakcji na warunkach rynkowych;
• w momencie dokonania korekty podatnik posiada oświadczenie podmiotu powiązanego dokonującego przeciwstawnej korekty, że jest to kwota równa;
• podmiot powiązany musi mieć siedzibę w Polsce lub w innym państwie, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania;
• podatnik powinien potwierdzić korektę ceny transferowej w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, którego korekta dotyczy.
Dodatkowo, w oparciu o nowe przepisy ustawy o CIT, w przypadku korekty ceny transferowej zwiększającej wynik podatkowy podmiotu wystarczy spełnienie pierwszego i drugiego z wymienionych warunków. W przypadku korekt zmniejszających powinny zostać spełnione wszystkie warunki.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.