Mogłoby się wydawać, że sprzedaż udziałów posiadanych w polskiej spółce kapitałowej zawsze będzie opodatkowana właśnie na terytorium Polski. Czy aby na pewno?
Kwestia rezydencji podatkowej a opodatkowanie podatkiem dochodowym
Zarówno na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych opodatkowanie uzależnione jest od posiadania polskiej rezydencji podatkowej. Jakkolwiek pojęcie to nie doczekało się swojej legalnej definicji, to jednak z przepisów można wywieść jego znaczenie. W przypadku osób fizycznych polskim rezydentem podatkowym jest osoba posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium RP. Przyjmuje się, że dana osoba posiada miejsce zamieszkania na terytorium RP, gdy spełniony jest choćby jeden z poniższych warunków: osoba posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Jeśli chodzi o podatników podatku dochodowego od osób prawnych, przyjmuje się, że rezydencja podatkowa uzależniona jest od miejsca siedziby lub zarządu. Jeśli więc miejscem siedziby lub zarządu jest Polska, podmiot taki posiada polską rezydencję podatkową, a to oznacza, że od całości swych dochodów płaci podatek w Polsce (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Tym samym osoba nieposiadająca miejsca zamieszkania w Polsce oraz podmiot nieposiadający siedziby bądź zarządu na terytorium RP nie podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Jednakże są pewne sytuacje, w których podmiot taki będzie musiał odprowadzić podatek dochodowy do polskiego urzędu skarbowego.
Nierezydent zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych ma natomiast obowiązek zapłacić taki podatek od dochodów, które osiąga na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Każda z ustaw zawiera otwarty katalog dochodów (przychodów), które uważa się, iż są osiągnięte w Polsce.
Umowy międzynarodowe
Takimi dochodami są m.in. dochody z „tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, instytucji wspólnego inwestowania lub innej osobie prawnej lub z tytułu należności będących następstwem posiadania tych udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków lub tytułów uczestnictwa – jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów takiej spółki, spółki niebędącej osobą prawną, funduszu inwestycyjnego, instytucji wspólnego inwestowania lub osoby prawnej, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości”.
Z powyższego wynika zatem, że co do zasady dochodem (przychodem), od którego rezydent podatkowy innego kraju niż Polska musiałby zapłacić podatek w Polsce, jest dochód z tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ale pod warunkiem, że co najmniej 50% wartości aktywów takiej spółki bezpośrednio lub pośrednio stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości. Należy jednak pamiętać, że przepisy dotyczące nierezydentów należy stosować z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Tym samym, w przypadku, w którym rezydent podatkowy innego państwa niż Polska uzyskuje dochody ze źródła położonego w Polsce, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania rozstrzygają o zakresie prawa do opodatkowania tych dochodów przez Polskę oraz państwo rezydencji podatkowej tej osoby/tego podmiotu.
Musimy bowiem pamiętać, że umowy międzynarodowe w hierarchii aktów prawnych stoją wyżej niż ustawy, a to oznacza, iż przepisy w nich zawarte mają pierwszeństwo stosowania nad przepisami wynikającymi z ustaw krajowych. Dlatego właśnie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania będzie weryfikowana za każdym razem, gdy w zakresie opodatkowania wchodzi w grę wątek międzynarodowy. Dopiero w sytuacji, w której brak jest takiej umowy, należy sięgnąć do przepisów ustawy o PIT albo ustawy o CIT bezpośrednio.
Sprzedaż udziałów w polskiej spółce kapitałowej a podatek dochodowy
Analizując więc sytuację, w której zastosowanie znajdą jednak przepisy polskiej ustawy o podatku dochodowym (PIT/CIT), należy wskazać, że a contrario, jeśli polska spółka kapitałowa, której udziały są sprzedawane, nie posiada bezpośrednio lub pośrednio nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do takich nieruchomości, to sprzedaż udziałów w niej posiadanych przez nierezydenta nie będzie opodatkowana w Polsce.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.